Bracia Polscy czy podobni do Świadków Jehowy?

[Roszada]

Dziś otrzymałem w prezencie książkę, o której marzyłem:

Bracia Polscy, Ludzie Idee Wpływy, Ludwik Chmaj, Warszawa 1957, wyd. PAN

To jeden z najlepszych znawców tej problematyki w Polsce. L. Chmaj zm. 1959.
Napisał jeszcze dwie książki o tym zagadnieniu.
Ta ma 506 stron, książka wielkości komentarzy KUL do Biblii.

Bracia polscy w Rakowie w XVI i XVII w., to taka miniaturka Towarzystwa Strażnica i pod pewnymi względami protoplaści Świadków Jehowy (np. antytrynitaryzm, Jehowa).

Autor nie był zdaje się katolikiem, dlatego książka nie jest zapewne tendencyjna doktrynalnie.

[Roszada]

Na początku same walki doktrynalne:

wpierw z kalwinistami spośród których się wyłonili
później spory tryteistów z dyteistami o osoby Boże
także kłótnie o powtarzanie chrztu, o angażowanie się w politykę, władzę, wojny
dysputy z tym z którymi chcieli się bratać (anabaptyści, Bracia Morawscy)
spory o zwyczaje z judaizmu

Nieciekawe środowisko.

[Roszada]

Okazuje się, że zrzeszając równych sobie jako braci ludzi różnych stanów: szlachtę, mieszczan i chłopów też o to się spierali.
Otóż np. żądano by szlachta, która zbiła majątek na złym procederze (np. wojny czy najazdy) rozsprzedała ten majątek i rozdała kasę.
To wywoływało spory.

[Sebastian]

czy bracia polscy odmawiali służby wojskowej?

[Roszada]

czy bracia polscy odmawiali służby wojskowej?

Wiki podaje:

W początkowym okresie wywodził się z tego bezwarunkowy pacyfizm, a także odmowa służby państwu (zarówno w urzędach wojskowych, jak i cywilnych) jako formy wywyższenia, wspólnota dóbr, potępienie kary śmierci, podobnie jak u braci czeskich w XV wieku. Doktrynę społeczną braci polskich wyłożył m.in. Marcin Czechowic w swoim dziele Rozmowy Chrystiańskie, opublikowanym w Krakowie w 1575 r.

Pacyfistyczne wyznania:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bcio%C5%82y_pacyfistyczne

[Sebastian]

dziękuję za te informacje.

a co można powiedzieć na temat zarzutów jakoby popierali króla Szwecji Gustawa i tym samym jakoby byli zdrajcami Rzeczypospolitej? Czy te zarzuty (wg autora książki którą otrzymałeś) są słuszne?

[Roszada]

Książka ma 500 strona, a ja ją powolutku czytam.
Wydaje mi się, że grzech Braci Polskich polegał na tym,że bardziej wspierali duchowo protestanckiego króla Szwecji niż katolickiego króla Polski.

Mało tego, o ile szlachta katolicka, która wpierw króla polskiego zdradziła, jednak się nawróciła, to pewnie Bracia Polscy do końca trwali w poparciu dla Szwedów.
Wszak król Polski był ex jezuickim nowicjuszem, jak podaje wiki, a B.P.nie pałali miłością do katolików:

Po trzech latach, wbrew woli królewskiej, wyjechał do Włoch i wstąpił do zakonu jezuitów w Loreto, który opuścił jednak już po dwóch latach nowicjatu. Mimo braku święceń kapłańskich 16 maja 1646 otrzymał od papieża godność kardynalską.

[Roszada]

Środowisko Braci Polskich trudno uznać za jednolite.
To towarzystwo skłócone, rozpolemizowane, zwalczające się.

Przykładowo dzieło swe Sz. Budny, jeden z Braci Polskich, skierował przeciw „trójczakom” (trynitarianom) oraz przeciwko swoim współbraciom „trybożnikom” (tryteistom), „dwobożnikom” (dyteistom) i „wszem przedwiecznikom” (wyznającym preegzystencję Słowa) (O przedniejszych chrystyjańskiej wiary artykulech, to jest o Bogu jedynym, o Synu Jego i o Duchu Świętym Sz. Budny, Łosk 1576).

Oto przykład dotyczący ich wiary w Boga.

Byli:

tryteiści
dyteiści
wierzący w jednego Boga (unitarianie)

wierzący w osobowość Ducha
odrzucający osobowość Ducha
(nie wiem czy były różne koncepcje czym lub kim ten Duch jest)

wzywający Jezusa
niewzywający Jezusa
pozwalający wzywać lub nie wzywać

wierzący w preegzystencję Logosu
wierzący, że Chrystus zaistniał dopiero po poczęciu Marii

To tylko jedna nauka, choć najważniejsza u nich.
Inne podziały powstawały co do innych nauk biblijnych czy społecznych.

Marzeniem moim jest by ktoś opracował całą ich chrystologię i pneumatologię oraz wskazał na poszczególne frakcje u nich i ich liderów.

[Roszada]

I kolejny problem Braci Polskich.

Na początku odrzucali wszelkie autorytety (nauki kościołów czy pisarzy wczesnochrześcijańskich).

A sami mówili: tylko Pismo i logika.
No i co?
Namnożyło się u nich takich co na podstawie Pisma i logiki dochodzili do skrajnie różnych poglądów.
I co dalej?
Otóż zaczęli niektórzy mówić, że trzeba mieć jeszcze Ducha Bożego by dochodzić do właściwych poglądów.
A to jest już subiektywna sprawa. Bo jedni drugim mogą zarzucać, że nie mają Ducha Bożego, albo inni sami mogą o sobie mówić, że takowego posiadają.

I tu dochodzimy do naszych czasów, do pomazańców Towarzystwa Strażnica, którzy dla siebie zastrzegli posiadanie "ducha Bożego", czyli właściwej interpretacji Biblii.
Mało tego, od 2013 r. nawet zastrzeżono tego ducha dla 7 paniczów z CK.

„Niektórzy uważają, że mogą sami interpretować treść Biblii. Jednak w 1919 roku wyniesiony do chwały Jezus ustanowił wiernego niewolnika, żeby przekazywać pokarm duchowy wyłącznie za jego pośrednictwem. Posługuje się nim, by pomagać swoim naśladowcom zrozumieć Biblię i stosować się do zawartych w niej wskazówek” (Strażnica listopad 2016 s. 16).

Widać ten mechanizm działał kiedyś i teraz też.

[Roszada]

Z czasem Bracia Polscy zaczęli wąchać się z holenderskimi remonstrantami (którzy byli prześladowani), wywodzącymi się także z kalwinizmu.
ŚJ piszą, że część remonstrantów, tzw. kolegianie, reprezentowała antytrynitaryzm:

*** w99 15.4 s. 25 ***
Trójca. Niektórzy czołowi kolegianie pod wpływem poglądów socynian odrzucali dogmat o Trójcy. Na przykład Daniel Zwicker (1621-1678) uważał, że każda nauka sprzeczna z rozumem, między innymi ta o Trójcy, jest „niemożliwa i fałszywa”. W roku 1694 wydano Biblię w przekładzie kolegianina Reijniera Rooleeuwa. Drugą część Ewangelii według Jana 1:1 oddano tam zwrotem: „A słowo było bogiem” zamiast tradycyjnego: „A słowo było Bogiem”.

[Roszada]

Bracia Polscy katolików "papieżnikami" nazywali.

Owszem nade mną papież, ale ile to 'przełożeń' aż dojdzie do papieża.
Wikary, proboszcz, biskup, arcybiskup, episkopat, kardynalskie dykasterie i dopiero papież.
A w teologii i Biblii, to wcale nie mam jako katolik łączności z papieżem, lecz z teologami, dogmatykami i biblistami.

[Roszada]

Widzę, że Bracia Polscy, tak jak dziś ŚJ, jak ich usuwali z jakichś miast (co uchwalał senat miejski), to odwoływali się do różnych magnatów, znajomych z innych miast, autorytetów, by się za nimi wstawiali.

Niby wierzyli w Jehowę (używali tego słowa, np. Budny w swej Biblii kilka razy nawet w NT), a jednak nie polegali na Bogu, ale szukali furtek prawnych i wstawiennictwa ludzi, którzy nie podzielali ich poglądów religijnych.

Działał ten sam mechanizm, który i dziś jest wykorzystywany przez ŚJ.

[Roszada]

Ciekawe, że Bracia Polscy choć odrzucali Trójcę Św. to jednak twierdzili, że uczą o jakiejś tam innej Trójcy.
To samo ja twierdzę dziś o ŚJ.
Jeden z liderów Braci Polskich, o dziwo Niemiec Ruar (był jakiś czas szefem Akademii Rakowskiej) pisał:

"Przyznawał, że i oni wierzą także w Trójcę św., inaczej atoli zapatrują się na jej istotę. Nie uznają wcale odwiecznej boskości Chrystusa, ale tylko czasową, w czasie powstałą, a w Duchu św. widzą jedynie działającą siłę Bożą" (Bracia Polscy L. Chmaj 1957 s. 183).

Widzę dziś też podobieństwo w zarządzaniu polskim Nadarzynem.
Ruar był Niemcem i był główną gwiazdą w Polsce. W Nadarzynie też obecnie prym wiodą obcokrajowcy. Kiedyś też niemieckiego pochodzenia był Scheider, szef ŚJ na Polskę.

[Roszada]

Bracia Polscy tym różnili się od ŚJ, że szukali, choć bezskutecznie, z kim by tu się połączyć.
Oczywiście na swoich antytrynitarnych warunkach.

Być może wynikało to z tego, że wiedzieli iż będąc większą grupą będą mieli silę przebicia w naciskach np.na władze.
Poza tym chcieli przygarniać, te grupy religijne, którym źle się działo, ze względu na prześladowania w swych krajach.
Nawet zapraszali je do Polski, choć później sami zostali z niej wypędzeni.

ŚJ zaś uważają się za mocnych i nie szukają ekumenizmu tylko czasem pomocy w ONZ.

[Roszada]

Bracia Polscy cholernie nie mogli zdzierżyć KK.
Wszystkich innych ledwo znosili, lub tolerowali, a nawet z niektórymi się bratać chcieli, ale katolicyzm, identycznie jak Towarzystwo Strażnica, wprost nienawidzili.
Druga strona nie była lepsza, ale tak to wygląda.