Ignacy, List do Magnezji 8:2
... Bóg jest jeden i objawił się nam przez Jezusa Chrystusa, swojego Syna. On to jest Jego Słowem...'' No jest Jego słowem, ale nie SŁOWEM z dużej litery, co sugerują tłumacze. Jeżeli się nie mylę, to logos w Jana1:1 został napisany z małej litery. Jeżeli jednak się mylę, to powiedz mi o tym. W jakim znaczeniu jest Jego ''słowem''? Patrz mój wpis z 6 czerwca. Nie widzę tu wyraźnego stwierdzenia Ignacego, że jest tym logos z Jana. Znaczenia logos również podałem. Dlatego uważam, że Ignacy dobrze napisał. Większość pozostałych Ojców urodziło się po śmierci apostołów. Nie wiemy od kogo się uczyli i czy nauki nie były skażone.
Ireneusz wierzył już w jakąś formę Trójcy, chociaż był uczniem Polikarpa, który według tradycji( są niezbite dowody?) miał być uczniem Jana. Ja nie wierzę w Trójcę i nie widzę nauki apostolskiej o Trójcy. Jak pewnie wiesz, nie tylko ja:). Dla mnie to dowód, że już w 2 wieku jakieś fałszywe poglądy już się zadomowiły w zborach. Dlatego wypowiedzi osób urodzonych w 2 wieku nie są dla mnie autorytarne.
Wrócę do słowa DABAR, które pojawiło się w Ps.33:6. Znaczenie tego słowa również wcześniej przedstawiłem. Jego greckim odpowiednikiem było logos z Jana:1:1. Pamiętajmy o tym, że pierwsi chrześcijanie to nawróceni Żydzi, którym znaczenie słowa DABAR nie było obce.
Jan używając greckiego słowa Logos, działa w ramach żydowskiego sposobu myślenia. Użył zwrotu zrozumiałego dla Żydów i nie tylko. On, podobnie jak inni pisarze Nowego Testamentu, pisali swoje ewangelie po grecku, ponieważ greka była językiem dominującym w Imperium Rzymskim. Używany w codziennych transakcjach i komunikacji przez większość mieszkańców, w tym także przez Żydów w diasporze. Dodatkowo, greka była językiem, którym posługiwała się kultura hellenistyczna.
Dabar(davar)=logos to narzędzie Boga do wykonywania Jego woli, planu, zamiaru, polecenia, dyrektywa.
Działanie Dabar podałem wcześniej na przykładach proroków i również PS.33:6.
W tradycji żydowskiej to nie tylko słowo, ale aktywna siła tworzenia i objawienia — często utożsamiana z Mądrością (Chochma) działającą „od początku” wraz z Bogiem.
Oczywiście Jana 1:1 jest też przetłumaczone na hebrajski. I jakie słowo tam widzimy? ''Bereshit haya haDavar, vehaDavar haya im haElohim, veElohim haya haDavar."
haDavar (הַדָּבָר)
ha- (הַ): przedimek określony, czyli "ten" lub "to", jak angielskie "the".
davar (דָּבָר): oznacza "słowo", ale może też znaczyć "rzecz", "sprawa", "wypowiedź", zależnie od kontekstu.
Davar jest dynamiczne – to nie tylko „słowo jako dźwięk”, ale czyn. Gdy Bóg mówi, rzeczy się dzieją (zob. Rdz 1 – „I rzekł Bóg: Niech stanie się światłość…”).
Bóg stwarza przez swoje słowo – „Davar Adonai” to siła sprawcza.
Prorocy często mówią: "davar Adonai" – "słowo Pana", które przychodzi jako objawienie. (Davar Adonai), czyli „Słowo Pana”, pojawia się w prorockich księgach Starego Testamentu (Tanach).Davar Adonai to coś więcej niż mowa — to realne działanie Boga. To kontekst, który pozwala lepiej zrozumieć, dlaczego Ewangelia Jana 1:1 mówi:
„Na początku było Słowo (Davar / Logos)”, bo to Słowo stwarza, posyła, przemienia. ''Słowo'' jako nośnik, wyraz woli Boga w działaniu, nie fizyczne wcielenie.
Psalm 33:6 – Stworzenie świata
Hebrajski:
בִּדְבַר־יְהוָה שָׁמַיִם נַעֲשׂוּ
(Bid'var-YHWH shamayim na'asu)
Polski:
Słowem Pana powstały niebiosa,
a tchnieniem ust Jego — cały ich zastęp.
Co to znaczy?
To nie metafora. Bóg stwarza przez swoje słowo. Davar tutaj to siła stwórcza, jak w Rdz 1 („I rzekł Bóg: Niech się stanie światłość…”).
Żydzi moim zdaniem czytający Jana 1:1 w I lub II w. n.e. w wersji hebrajskiej, w której pojawia się "Davar", najprawdopodobniej nie utożsamiłby tego automatycznie z Jezusem, lecz raczej z:
– sprawczą mocą Boga,
– Jego planem, mądrością, objawieniem,
– lub z prorockim „Słowem Pana”.
Żyd czytający „בראשית היה הדבר” („Na początku było Słowo”) najprawdopodobniej:
-miałby skojarzenia z Psalmem 33:6 – stworzenie przez Słowo,
-lub z prorocką formułą „Wayehi Davar Adonai el…” – objawienie się Boga.
-Mógłby też myśleć o Bożej mądrości (chochmah) z Księgi Przysłów 8 – która „była przy Nim od początku”.
Dla przypomnienia: LOGOS (λόγος) – greka koine:
„słowo”, „mowa”, „wypowiedź”
„rozum”, „zasada”, „sens”
„argument”, „myśl”, „logika” (stąd np. "logika", "biologia", "teologia").
Zachęcam też do zwrócenia uwagi na słowo ''MEMRA''. Jak funkcjonowało w opisie stwarzania. „Memra” to aramejskie słowo oznaczające „Słowo” (używane w Targumach jako sposób opisu działania Boga), stosowane przez niektórych tłumaczy w miejsce hebrajskiego „davar''.
Dlatego uważam, że Jan świadomie używa pojęcia Logos (a w hebrajskim tłumaczeniu – Davar), żeby mostem językowym połączyć
żydowską tradycję prorocko-mądrościową, oraz grecką filozofię logosu jako zasady porządku i rozumu. Reakcja Żyda na Jana 1:14?
„A Słowo stało się ciałem (וְהַדָּבָר נַעֲשָׂה בָשָׂר)”
– To byłby dla pobożnego Żyda punkt graniczny:
– Albo to herezja, albo rewolucyjna prawda.
– Żaden tekst w Tanachu nie mówi, że Davar Adonai stało się człowiekiem. Davar w ST nigdy nie odnosiło się z tego co mi wiadomo do człowieka, ale do siły, mądrości, działania,objawienia, planu. Logos jest odpowiednikiem Davar.
Ebionici- ruch religijny lub sekta żydowsko-chrześcijańska, która istniała w pierwszych wiekach naszej ery, głównie od I do IV wieku. Nie uznawali Jezusa za Boga. Ich poglądy były sprzeczne z rodzącą się wówczas doktryną o Trójcy Świętej.
Wierzyli, że Jezus był człowiekiem napełnionym duchem Bożym, ale nie był wcielonym Bogiem. Ojcowie Kościoła, tacy jak Ireneusz z Lyonu, Orygenes czy Epifaniusz z Salaminy, pisali przeciwko nim. Byli unitarni i antytrynitarni. Zostali uznani za heretyków. Być może ich dzieła, pisma zostały zniszczone i dlatego możemy przeczytać tylko to, co zostało po Ojcach Kościoła. Ebionici mieli należeć do kościoła Jerozolimskiego, kierowanego przez Jakuba, brata Jezusa.
Euzebiusz z Cezarei (Historia Kościoła)
Dzieło: Historia ecclesiastica (ok. 310 r.)
Co pisze?: Euzebiusz, cytując Hegezypa (II w.), mówi o Jakubie jako przywódcy Kościoła Jerozolimskiego, czczonym przez wszystkich (nawet Żydów).
Po śmierci Jakuba i upadku Jerozolimy (70 r. n.e.), żydowscy chrześcijanie uciekają do Pelli (Transjordania).
„Ci, którzy wierzyli w Chrystusa, opuścili Jerozolimę i udali się do Pelli.” (Historia Kościoła, III.5)
Pewna wspólnota żydowskich chrześcijan przetrwała poza Jerozolimą. Ebionici pojawiają się w II wieku właśnie w tych regionach – co może wskazywać na ciągłość.
Epifaniusz z Salaminy (Panarion, ok. 375 r.)
Źródło kluczowe o ebionitach. Poświęca im całe rozdziały (Panarion, 29–30).
Pisze, że ebionici to „pozostałość tych, którzy uciekli do Pelli” po zburzeniu Jerozolimy.
„Po zniszczeniu miasta przez Rzymian, ci chrześcijanie, którzy przestrzegali Prawa Mojżeszowego, uciekli do Pelli – i to właśnie są ci, których dziś nazywa się Ebionitami.” (Panarion, XXIX.7.7)
Wspomina również, że ebionici czczą Jakuba jako swojego bohatera i duchowego przywódcę.
Znaczenie: Epifaniusz (choć pisze z pozycji ortodoksyjnej) dostarcza bezpośredniego świadectwa, że ebionici uważali się za kontynuatorów wspólnoty jerozolimskiej.
Hegezyp (II w.) – zacytowany przez Euzebiusza
Hegezyp był żydowsko-chrześcijańskim pisarzem, który żył niedługo po zburzeniu Jerozolimy.
Pisze o „następcach Jakuba” jako o kolejnych biskupach Kościoła Jerozolimskiego – wszyscy Żydzi, zachowujący Prawo.
Lista Hegezypa (przekazana przez Euzebiusza) zawiera 15 pierwszych „biskupów” Jerozolimy – wszyscy pochodzenia żydowskiego i związani z „hermetycznie żydowską” wspólnotą mesjańską.
Znaczenie: Pokazuje, że przez kilka pokoleń istniała tradycja jerozolimska wśród judeochrześcijan, która z czasem mogła przybrać postać ruchu ebionickiego.
Współczesne badania historyków (Ehrman, Skarsaune, Tabor)
Bart D. Ehrman:
Wskazuje, że ebionici byli najbliżsi historycznemu Jezusowi i pierwotnej wspólnocie jerozolimskiej.
Traktuje ebionitów jako reprezentantów najbardziej „autentycznej” wersji wczesnego chrześcijaństwa, zanim zostało ono uformowane przez Pawła i pogan.
James D. Tabor:
W „The Jesus Dynasty” argumentuje, że Kościół Jakuba był niezależnym ruchem, który z czasem został zdominowany przez paulińską teologię.
Widzi ebionitów jako dziedziców tej oryginalnej dynastii duchowej.
No i proszę. Teraz komu wierzyć? Polikarpowi, który według tradycji mógł być przez krótki czas uczniem Jana, czy ebionitiom, związanymi z bratem Jezusa? Kto i kogo w czasie i osobie był bliżej? Ojcowie kościoła czy ebionici? Czyje świadectwo może być bliższe prawdy?