Ha, dostałam odpowiedź od pana profesora
W sumie nie napisał nic, do czego nie doszlibyśmy wcześniej wspólnymi siłami (dlatego jestem z nas bardzo dumna, że nie znając języków starożytnych, doszliśmy do podobnych wniosków
). Poniżej publikuję moje pytanie i odpowiedź
Pytanie:Dzień dobry,
Nazywam się [...] i jestem byłym świadkiem Jehowy. Na forum swiadkowiejehowywpolsce, na którym udziela się najwięcej byłych świadków Jehowy, rozgorzała dyskusja, czy chrześcijanie w I wieku głosili od domu do domu.
Świadkowie Jehowy powołują się na werset z Dziejów Apostolskich 5:42 "I każdego dnia w świątyni oraz od domu do domu w dalszym ciągu bezustannie nauczali i oznajmiali dobrą nowinę o Chrystusie, Jezusie." (Przekład Nowego Świata z 1997 roku).
W wersecie tym greckie "kat' oikon" zostało przetłumaczone przez świadków Jehowy na "od domu do domu". Jednakże to samo "kat' oikon" występujące w Dziejach Apostolskich 2:46 przetłumaczyli na "w domach prywatnych". Stąd zarzuca się świadkom Jehowy, że to samo wyrażenie "kat' oikon" raz tłumaczą tak, a raz tak.
Ja jednak znalazłam przekłady międzywierszowe, w których to wyrażenie również tłumaczy się różnie. Na przykład Greek-English Interlinear Bible "kat' oikon" w 5:42 tłumaczy "w domu", a w 2:46 "od domu do domu".
W związku z powyższym mam pytanie: co dokładnie oznacza "kat' oikon". Jakie jest prawidłowe tłumaczenie tego wyrażenia?
Z wyrazami szacunku
[...]
PS. Czy będę mogła Pańską odpowiedź umieścić na forum swiadkowiejehowywpolsce?
Jednocześnie z góry dziękuję za pomoc w tłumaczeniu "kat' oikon".
[...]
Odpowiedź:Szanowna Pani
Dziękuję za list. Postaram się pokrótce odpowiedzieć na pytanie, którą to odpowiedź może Pani wykorzystać w publikacji na forum.
Wers 5,42 brzmi: πᾶσάν τε ἡμέραν ἐν τῷ ἱερῷ καὶ κατ' οἶκον οὐκ ἐπαύοντο διδάσκοντες καὶ εὐαγγελιζόμενοι τὸν Χριστόν, ᾿Ιησοῦν.
BIblia Tysiąclecia tłumaczy to jako: Nie przestawali też co dzień nauczać w świątyni i po domach i głosić Dobrą Nowinę o Jezusie Chrystusie.
Wasz przekład: I każdego dnia w świątyni oraz od domu do domu w dalszym ciągu bezustannie nauczali i oznajmiali dobrą nowinę o Chrystusie, Jezusie
Oba te przekłady opierają się na łacińskiej Wulgacie:
omni autem die in templo et circa domos non cessabant docentes et evangelizantes Christum Iesum
Wszystkie przekłady κατ' οἶκον nie są do końca dobre ponieważ sugerują one liczbę mnogą BT po domach, Wasza: od domu do domu, Vulgata: circa domos, gdy tymczasem w tekście greckim mamy liczbę pojedyńczą κατ' οἶκον, czyli W DOMU. Tak też przekłada to syryjska peszitta, która może opierać się w jakimś stopniu na oryginalnym języku apostołów czyli aramejskim. W Peszitcie mamy waḇḇaytā , czyli tak jak po grecku W DOMU.
Żeby dobrze przetłumaczyć trzeba rozumieć, co autor Dziejów chciał w tym zdaniu napisać. Pisze on, że po procesie przed Sanhedrynem uczniowie Jezusa nie zaprzestali nauczać i głosić dobrej nowiny każdego dnia (lub przez cały dzień taki przekład πᾶσάν τε ἡμέραν) w świątyni i w domu. Określenie w domu jest przeciwstawieniem wyrazu w świątyni. Chodzi więc o to, że głosili słowo Jezusa zarówno w przestrzeni sakralnej, czyli w świątyni jerozolimskiej, jak i poza tą świątynią, w przestrzeni życia codziennego, co zostało określone mianem "W domu". Tak że nie chodzi tu ani o żaden konkretny dom, ani nie chodzi o chodzenie po domach, chodzi o to, że nauczanie odbywało się także w przestrzeni domu, jako miejsca zamieszkania ludzi, a nie tylko w świątyni, przestrzeni kultu Bożego.
Natomiast wers 2,46 brzmi
καθ' ἡμέραν τε προσκαρτεροῦντες ὁμοθυμαδὸν ἐν τῷ ἱερῷ, κλῶντές τε κατ' οἶκον ἄρτον, μετελάμβανον τροφῆς ἐν ἀγαλλιάσει καὶ ἀφελότητι καρδίας,
BT: Codziennie trwali jednomyślnie w świątyni, a łamiąc chleb po domach, przyjmowali posiłek z radością i prostotą serca.
Vulgata:
cotidie quoque perdurantes unianimiter in templo et frangentes circa domos panem sumebant cibum cum exultatione et simplicitate cordis
I znów wszyscy się sugerują przekładem łacińskim, gdzie jest liczba mnoga circa domos, gdy tymczasem w greckim oryginale jest liczba pojedyńcza W DOMU, podobnie syryjska Peszitta waḇḇaytā .
I znów o co chodzi w tym wersie. O to samo, co w poprzednim, o przeciwstawienie przestrzeni sakralnej, świątyni, przestrzeni zwykłej, domowi. Apostołowie w świątyni trzynali się razem, blisko siebie, głosili podobne poglądy podczas ogólnożydowskich czynności kultowych. Natomiast łamali się chlebem, czyli odprawiali eucharystię na wzór ostatniej wieczerzy tak jak im przykazał Jezus nie w świątyni, ale w domu, bo w domu przecież ludzie jedzą wieczerzę.
Dlatego w obu przypadkach greckie κατ' οἶκον można przetłumaczyć tylko w jeden poprawny sposób na język polski - W DOMU. Oczywiście nie chodzi tu o czyjś konkretny dom, tylko o przeciwstawienie okoliczności domowych, okolicznościom niedomowym. Porównać to można z polskim zdaniem - Uczniowie odrabiają zadanie domowe w domu. Mamy liczbę pojedyńczą, gdyż chodzi o okoliczność odrabiania tego zadania, a nie o to, że uczniowie mają jakiś jeden dom dla jego odrabiania. Mają wiele domów każdy z nich, chodzi jednak nie o budowlę, ale o typ miejsca, zacisze domowe każdego ucznia przeciwstawione szkole, jako miejscu zbiorczemu. Tu w Dziejach autor dwa razy przeciwstawia domowe zacisze świątyni. APostołowie nauczali w domowym zaciszu i apostołowie łamali się chlebem w domowym zaciszu. A cała róznica między 2,46 a 5,43 jest taka że nauczali także w świątyni, ale chlebem w świątyni się nie łamali.
To tyle, mam nadzieję, że wytłumaczyłem Pani sens tego określenia w odpowiedni sposób.
Pozdrawiam serdecznie
Gościwit Malinowski
