Witaj, gościu! Zaloguj się lub Zarejestruj się.

0 użytkowników i 4 Gości przegląda ten wątek.

Autor Wątek: Od kiedy forma Jehowa jest krytykowana przez biblistów?  (Przeczytany 102753 razy)

Gorszyciel

  • Gość
Odp: Od kiedy forma Jehowa jest krytykowana przez biblistów?
« Odpowiedź #255 dnia: 23 Czerwiec, 2017, 00:09 »
Uporządkujmy może: w której encyklice Benedykt XVI zakazał używania imienia Jahwe, bo serio nie mam pojęcia... Proszę o cytat i źródło. Bo znam wielu biblistów katolickich, którzy mówią "Jahwe" np. podczas konferencji naukowych.


Tusia

  • Gość
Odp: Od kiedy forma Jehowa jest krytykowana przez biblistów?
« Odpowiedź #256 dnia: 23 Czerwiec, 2017, 08:21 »
Uporządkujmy może: w której encyklice Benedykt XVI zakazał używania imienia Jahwe, bo serio nie mam pojęcia... Proszę o cytat i źródło. Bo znam wielu biblistów katolickich, którzy mówią "Jahwe" np. podczas konferencji naukowych.

Zakaz dotyczył liturgii:

http://www.piotrandryszczak.pl/Jeszcze_raz_o_imieniu_Bozym_cz3.html


Offline Fantom

Odp: Od kiedy forma Jehowa jest krytykowana przez biblistów?
« Odpowiedź #257 dnia: 23 Czerwiec, 2017, 08:46 »
Kiedyś się pytalem dlaczego miałby w ogóle istnieć zakaz podczas liturgii,ale się nie dowiedziałem.
 To jest dziecinne wyjaśnienie,że:''To nie jest żadna chęć "wyeliminowania" imienia Bożego, lecz przypomnienie, iż praktyka Kościoła polega na tym, iż stosuje się zasadę, że podczas czytań mszalnych i podczas liturgii nie używa się imienia własnego Boga Izraela. Taka praktyka nie pojawiła się teraz, lecz trwa od początku historii Kościoła.''
 
@gorszyciel,jak widzisz taka jest praktyka:) i zasada:) ,ale nie ma wyjaśnienia dlaczego przyjęto taką praktykę i zasadę.
 Jak to nazwać jak nie ''wyeliminowaniem'',jeżeli uznano to właśnie za praktykę aby nie poslugiwać się imieniem Boga w liturgii?
 Przypomieć chyba należy,że to spora część katolików dowiedziała się od ŚJ jak Bóg ma na imię.Szczerzy katolicy nie będą temu oponować.Tak ta ''praktyka i zasada'' w KK doprowadziła do nieznajomości imienia Bożego wśród wiernych. Moi rodzice tyle lat byli katolikami.Mieli religię,chodzili do kościoła i dzięki nie ''wyeliminowaniu'' :) tego imienia przez KK, otym imieniu dowiedzieli się od ŚJ.Zresztą wystarczy zapytać nas byłych ŚJ jakie to oczy robili ludzie przy drzwiach,kiedy dowiadywali się,że Bóg ma własne imię.
 Tu nie chodzi o to kto i kiedy to zmienił,ale jakie były tego powody.Czyżby chodziło o wyznawców Judaizmu?:)
« Ostatnia zmiana: 23 Czerwiec, 2017, 08:47 wysłana przez fantom »
''Brak sprzeciwu wobec błędu jest jego zatwierdzeniem, a niebronienie prawdy oznacza jej tłumienie''
 Ignoruję: Tusia,tomek_s


Gorszyciel

  • Gość
Odp: Od kiedy forma Jehowa jest krytykowana przez biblistów?
« Odpowiedź #258 dnia: 23 Czerwiec, 2017, 10:01 »
Fantom, myślę, że aby odpowiedzieć na pytanie dotyczące powodów, konieczne jest sięgnięcie do informacji kto i kiedy. Wydaje mi się to powiązane ze sobą.


Offline Roszada

Odp: Od kiedy forma Jehowa jest krytykowana przez biblistów?
« Odpowiedź #259 dnia: 23 Czerwiec, 2017, 10:19 »
Fantom, myślę, że aby odpowiedzieć na pytanie dotyczące powodów, konieczne jest sięgnięcie do informacji kto i kiedy. Wydaje mi się to powiązane ze sobą.
A było to tak, a pisałem o tym kiedyś na bratnim forum (myślałem, że to tu też wstawiałem.):

Napisano 23 Wrzesień 2011

Dotyczy LITURGII (patrz trzy końcowe wnioski).


Cytuj
LIST DO KONFERENCJI EPISKOPATÓW NA TEMAT IMIENIA BOŻEGO

niedziela, 04 września 2011

Zgodnie ze wskazówkami Ojca Świętego i w porozumieniu z Kongregacją Nauki Wiary Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów uznaje za stosowne podać do wiadomości Konferencji Episkopatu następującą notę, dotyczącą tłumaczenia i wymawiania w kontekście liturgicznym imienia Bożego zawartego w świętym tetragramie, oraz dołączyć kilka wskazań.

I. Część wstępna

1. Słowa Pisma Świętego, zawarte w Starym i Nowym Testamencie, wyrażają prawdy, które przekraczają granice czasu i miejsca. Jest to słowo Boże wyrażone w słowie ludzkim, a dzięki temu słowu życia Duch Święty doprowadza wiernych do znajomości całej prawdy oraz sprawia, że słowo Chrystusa mieszka w wierzących w całym swym bogactwie (por. J 14,26; 16,12-15). Wszystkie współczesne tłumaczenia ksiąg biblijnych w zamierzeniu mają być wiernym i dokładnym przekładem tekstów oryginalnych, tak aby słowo Boże zapisane w świętych tekstach było strzeżone i przekazywane wiernie i w całości. Takie zobowiązanie literackie wymaga tłumaczenia tekstu oryginalnego jak najbardziej rzetelnie i dokładnie, bez opuszczeń ani dodatków do treści oraz bez wprowadzania objaśniających komentarzy lub parafraz, które nie należą do samego tekstu świętego.

Przy tłumaczeniu własnego świętego imienia Boga należy zachować najwyższą wierność i szacunek. W szczególności, jak podaje Instrukcja Liturgiam authenticam (nr 41):

„Zgodnie z niepamiętną tradycją, również [dosł. «już»] we wspomnianym przekładzie Septuaginty widoczną, imię Boga wszechmogącego, wyrażone po hebrajsku przez święty tetragrammat, po łacinie wyrazem «Pan», w każdym języku narodowym należy oddać wyrazem o tym samym znaczeniu”.

„Iuxta traditionem ab immemorabili receptam, immo in […] versione «LXX virorum» iam perspicuam, nomen Dei omnipotentis, sacro tetragrammate hebraice expressum, latine vocabulo «Dominus», in quavis lingua populari vocabulo quodam eiusdem significationis reddatur”].

Pomimo tak jasnego sformułowania w ostatnich latach przyjęło się używanie wymowy imienia własnego Boga Izraela, znanego jako święty lub boski tetragram, tak jak jest to zapisane czterema spółgłoskami alfabetu hebrajskiego w formie יהוה– JHWH. Zwyczaj jego wokalizacji spotyka się zarówno w lekturze tekstów biblijnych wziętych z lekcjonarzy, jak i w modlitwach oraz śpiewach, a występuje ono w różnych formach pisanych i mówionych, jak np. Yahweh, Yahwè, Jahweh, Jahwè, Jave, Jehovah [po polsku: Jahwe, Jehowa] itp.

Dlatego też naszym zamierzeniem jest wyłożenie w niniejszym liście pewnych istotnych kwestii, na których opiera się cytowana powyżej norma, oraz udzielić wskazówek, których należy w tej sprawie przestrzegać.

2. Czcigodna tradycja biblijna Pism świętych, znanych jako Stary Testament, ukazuje całą serię określeń Boga, wśród których widnieje święte imię Boże objawione w tetragramie JHWH (יהוה). Jako wyraz nieskończonej wielkości i majestatu Bożego uznawane było ono za niewymawialne i w związku z tym w lekturze tekstu świętego zastępowano je imieniem zamiennym Adonaj, co znaczy «Pan».

Greckie tłumaczenie Starego Testamentu, tak zwana Septuaginta, sięgająca ostatnich wieków poprzedzających erę chrześcijańską, konsekwentnie oddawało tetragram hebrajski greckim słowem Kyrios, co znaczy «Pan». Ponieważ tekst Septuaginty stanowił Biblię pierwszych pokoleń chrześcijan języka greckiego, w którym zostały również napisane wszystkie księgi Nowego Testamentu, ci sami wierzący z początków chrześcijaństwa nigdy nie wymawiali boskiego tetragramu. Podobna sytuacja miała miejsce wśród chrześcijan języka łacińskiego, których literatura zaczyna powstawać począwszy od końca II wieku, o czym zaświadcza najpierw Vetus latina, a następnie Wulgata św. Hieronima. Również w tych tłumaczeniach tetragram jest systematycznie zastępowany łacińskim słowem Dominus, odpowiadającym zarówno hebrajskiemu Adonaj, jak i greckiemu Kyrios. Dotyczy to także niedawnego wydania Nova Vulgata, którego Kościół używa w liturgii.

Fakt ten miał ważne konsekwencje dla nowotestamentowej chrystologii. Rzeczywiście, kiedy św. Paweł, w odniesieniu do Ukrzyżowanego pisze, że „Bóg Go nad wszystko wywyższył i darował Mu imię ponad wszelkie imię” (Flp 2,9), to ma na myśli nie żadne inne imię, lecz właśnie imię „Pan”, gdyż kontynuuje myśl w słowach: „[…] i aby wszelki język wyznał, że Jezus Chrystus jest Panem” (Flp 2,11; por. Iz 42,8: „Ja jestem PANEM – to jest moje imię” – Biblia paulistów). Przypisanie tego określenia Chrystusowi Zmartwychwstałemu odpowiada ni mniej, ni więcej, tylko ogłoszeniu Jego boskości. Tytuł ten w rzeczywistości jest używany zamiennie odnośnie do Boga Izraela i do Mesjasza w rozumieniu wiary chrześcijańskiej, chociaż nie należał do tytułów mesjańskich w Izraelu. W sensie ściśle teologicznym można go spotkać na przykład już w pierwszej Ewangelii kanonicznej (por. Mt 1,20: „[Józefowi] anioł Pański ukazał się we śnie”) i regułą jest również w cytatach pochodzących ze Starego Testamentu (por. Dz 2,20: „Słońce zmieni się w ciemności, […] zanim nadejdzie dzień Pański” [Jl 3,4]; 1 P 1,25: „Słowo Pana trwa na wieki” [iz 40,8]). Natomiast we właściwym sensie chrystologicznym – poza przytoczonym fragmentem Flp 2,9-11 – można tu przypomnieć słowa z Rz 10,9 („Jeżeli więc ustami swoimi wyznasz, że Jezus jest Panem, i w sercu swoim uwierzysz, że Bóg Go wskrzesił z martwych, osiągniesz zbawienie”), 1 Kor 2,8 („[…] nie ukrzyżowaliby Pana chwały”), 1 Kor 12,3 („Nikt też nie może powiedzieć bez pomocy Ducha Świętego: «Panem jest Jezus»”) oraz częste wyrażenie określające chrześcijanina jako żyjącego „w Panu” (Rz 16,2; 1 Kor 7,22; 1 Tes 3,8 itd.).

3. Dlatego też unikanie ze strony Kościoła wymawiania imienia Bożego w formie tetragramu ma swoje podstawy. Oprócz przyczyny czysto filologicznej istnieje również powód związany z wiernością Tradycji kościelnej. Od początku jej istnienia święty tetragram nigdy nie był wypowiadany w środowisku chrześcijańskim ani przetłumaczony na żaden język, na jaki została przetłumaczona Biblia.

II. Ustalenia

W świetle tego, co zostało wyłożone, należy przestrzegać następujących wytycznych:

1. W celebracjach liturgicznych, w śpiewach i w modlitwach nie należy stosować ani wymawiać imienia Bożego w formie tetragramu JHWH.

2. W tłumaczeniach tekstu biblijnego na języki nowożytne, przeznaczonych do użytku liturgicznego w Kościele, należy postępować tak, jak to zostało zapisane w Instrukcji Liturgiam authenticam nr 41, tzn. tetragram Boży należy oddać odpowiednikiem Adonaj i Kyrios, czyli Signore, Lord, Seigneur, Herr, Señor, [po polsku: «Pan»] itp.

3. W środowisku liturgicznym, przy tłumaczeniu tekstów, w których słowo hebrajskie Adonaj oraz tetragram JHWH leżą obok siebie, należy przetłumaczyć Adonaj słowem «Pan», a dla tetragramu JHWH stosować formę «Bóg» – zarówno w greckiej Septuagincie, jak i w łacińskiej Wulgacie.

W siedzibie Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, 29 czerwca 2008 r.

+ kard. Francis Arinze

Prefekt Kongregacji

+ abp Albert Malcolm Ranjith

Sekretarz Kongregacji

Tłumaczenie własne na podstawie: LIST DO KONFERENCJI EPISKOPATÓW NA TEMAT IMIENIA BOŻEGO na stronie Episkopatu Polski

A jednak omawialiśmy to tu:

https://swiadkowiejehowywpolsce.org/biblia-dyskusje/imie-jahwe-w-bibliach-katolickich/msg32025/#msg32025
« Ostatnia zmiana: 23 Czerwiec, 2017, 10:28 wysłana przez Roszada »


Offline Abba

  • Pionier
  • Wiadomości: 779
  • Polubień: 2839
  • Przebudzony, przerażony prawdą o WTS
Odp: Od kiedy forma Jehowa jest krytykowana przez biblistów?
« Odpowiedź #260 dnia: 23 Czerwiec, 2017, 10:19 »
Drodzy, odpowiedzcie na jedno moje uporczywe pytanie:
Dlaczego dziwić się, że Kościół nie używa Imienia,
skoro sam nie rozumie, jak to się dzieje, że nagle
mamy cztery ewangelie, Dzieje oraz Listy,
w których z PANA -  Boga zrobiono PANA - Jezusa.
Rozumiem, że przyjmując że wszystko jest jak ma być,
powinniśmy w to wierzyć.
Nie ma jednak nigdzie śladu, w jaki sposób dokonanano
tej zaskakującej konwersjii, na którą nawet Żydzi nie byli
merytorycznie przygotowani. Nagle pojawia się Saul z Tarsu,
który sam nazywa siebie apostołem i cytuje proroctwa Żydowskie
o Jahwe odnosząc je do Chrystusa.
Pytam: Czy Jahwe to Chrystus?
Pytam: Czy Jahwe nie obiecał, że to jest jego imię na najdalsze pokolenia?
Pytam: Czy z tym "imieniem" nie powinniśmy kojarzyć tego, który
zapowiada chwałę wśród narodów?

Kto mi wreszcie powie, dlaczego tak się dzieje ?!
Toczenie boju o samo brzmienie imienia to BEZSENS
w kontekście tak ważnej sprawy.
Ja nie mam pretensji do Kościoła K., że tak podchodzi do imienia.
A cóż ma zrobić? Same Pisma zawierają nonsens,
a Kościół wszak jest Pawłowy, natomiast sam Paweł
jest Żydem, który stwierdza fakty, a nie tłumaczy dlaczego.

Tu trzeba drążyć historię i archeologię pod innym kątem!
Chyba ważniejsze jest rozumienie samej istoty, niż kłócenie się
o literki w imieniu, którego ponoć TRZEBA WZYWAĆ do zbawienia;
 - według Joela:
"Każdy kto wzywa imienia JHWH zbawiony będzie";
albo nie używać - zdaniem Pawła:
"Każdy kto wzywa imienia Pana (Jezusa) zbawiony będzie".

!!!

Ignorancja tego problemu przez chrześcijan zaczyna mnie irytować,
bo nikt nie umie odpowiedzieć, tylko każe ślepo przyjąć.
Równie dobrze, mogliśmy zostać oszukani!!!!
Na wszystko powinne być jakieś dowody.
Jeśli ich nie ma, to na jakiej podstawie mam być sądzony,
jeśli mam wątpliwości???



« Ostatnia zmiana: 23 Czerwiec, 2017, 10:29 wysłana przez Abba »


Offline MX

Odp: Od kiedy forma Jehowa jest krytykowana przez biblistów?
« Odpowiedź #261 dnia: 23 Czerwiec, 2017, 10:38 »
Kto mi wreszcie powie, dlaczego tak się dzieje ?!
Odpowiedzi jest tak naprawdę zawarta w tym liście cytowanym wyżej. A konkretnie poczynając np. od fragmentu z Flp 2:9-11. Reasumując jest to kwestia jak chrześcijaństwo postrzega Chrystusa.

MX - koniec - MX


Offline Roszada

Odp: Od kiedy forma Jehowa jest krytykowana przez biblistów?
« Odpowiedź #262 dnia: 23 Czerwiec, 2017, 10:42 »
Gorszycielu specjalnie dla Ciebie oryginał Watykanu:

http://docplayer.pl/13959486-Ii-dokumenty-stolicy-apostolskiej.html

PDF episkopatu mi się nie otworzył, ale na wiki wspominają o tym:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Tetragram
Cytuj
Ze względu na odmienną praktykę, powtórzyła to w liście do Konferencji Biskupów datowanym na 29 czerwca 2008 roku, który dotyczył „tłumaczenia i wymawiania, w środowisku liturgicznym, Imienia Bożego zawartego w świętym tetragramie”. W myśl rozporządzenia „w celebracjach liturgicznych, w śpiewach i w modlitwach, nie należy używać ani wymawiać imienia Bożego w formie tetragramu YHWH”. W tłumaczeniach Pisma Świętego na języki nowożytne przeznaczonych do użytku liturgicznego w Kościele, należy stosować odpowiedniki „Adonay / Kyrios: «Signore», «Lord», «Seigneur», «Herr», «Señor», itd.”[145]. Poza kontekstem liturgicznym w Kościele katolickim dopuszczalne jest tłumaczenie i wokalizacja tetragramu imienia Boga.



Offline Abba

  • Pionier
  • Wiadomości: 779
  • Polubień: 2839
  • Przebudzony, przerażony prawdą o WTS
Odp: Od kiedy forma Jehowa jest krytykowana przez biblistów?
« Odpowiedź #263 dnia: 23 Czerwiec, 2017, 11:11 »
Odpowiedzi jest tak naprawdę zawarta w tym liście cytowanym wyżej. A konkretnie poczynając np. od fragmentu z Flp 2:9-11. Reasumując jest to kwestia jak chrześcijaństwo postrzega Chrystusa.

MX - koniec - MX

Nie, niestety tam nie ma żadnej odpowiedzi.
Nie zrozumiałeś zupełnie tego o czym ja piszę.
Nie cytuj mi Pawła, pokaż mi uprawnienie BH
do takiej teologi i dowody historyczne.
Wierzysz we wszystko co ci z mlekiem podali
bez sprawdzania ?
A jeśli przynajmniej części NT to fałszerstwo?



Offline MX

Odp: Od kiedy forma Jehowa jest krytykowana przez biblistów?
« Odpowiedź #264 dnia: 23 Czerwiec, 2017, 11:21 »
Nie, niestety tam nie ma żadnej odpowiedzi.
Nie zrozumiałeś zupełnie tego o czym ja piszę.
Nie cytuj mi Pawła, pokaż mi uprawnienie BH
do takiej teologi i dowody historyczne.
Wierzysz we wszystko co ci z mlekiem podali
bez sprawdzania ?
A jeśli przynajmniej części NT to fałszerstwo?
Jak najbardziej podejrzewałem takie podejście dlatego napisałem że tak postrzega chrześcijaństwo. Z historycznego punktu widzenia myśle, że wszytko się skupia na próbach odizolowania się od judaizmu. Przynajmniej jest taki pogląd bez wchodzenia w teologię. Chociaż bez znajomości teologii i jej rozwoju nie zrozumiesz tego w pełni. Zdarzenia historyczno-społeczno-polityczno-teologiczne są ze sobą bardzo powiązane. Odpowiedz dłuższa na twoje pytanie to nie forum. Najlepiej poszukać książek i czytać. Ale tak zarówno ST jak i NT to może być tylko zwykła książka itd.

MX - koniec - MX
« Ostatnia zmiana: 23 Czerwiec, 2017, 11:24 wysłana przez MX »


Offline Roszada

Odp: Od kiedy forma Jehowa jest krytykowana przez biblistów?
« Odpowiedź #265 dnia: 23 Czerwiec, 2017, 11:22 »
Piszecie Panowie nie na temat.
Temat jest:

Od kiedy forma Jehowa jest krytykowana przez biblistów?

Kwestia Bóstwa Chrystusa czy imienia Jezus, czy Pan odnoszone do niego to całkiem inna kwestia i proszę ją tam opisywać.
Kto nie ma nic do dodania o Jahwe-Jehowa to proszę zastępczo nie umieszczać tu kwestii Chrystusa i NT.
« Ostatnia zmiana: 23 Czerwiec, 2017, 14:11 wysłana przez Roszada »


Offline Abba

  • Pionier
  • Wiadomości: 779
  • Polubień: 2839
  • Przebudzony, przerażony prawdą o WTS
Odp: Od kiedy forma Jehowa jest krytykowana przez biblistów?
« Odpowiedź #266 dnia: 23 Czerwiec, 2017, 13:02 »
MX - zgadzam się z tym. Dziękuję.

A w temacie Jahwe czy Jehowa, uważam że SJ tak chętnie pokazują fotografie formy "Jehova"
z kościołów, ponieważ akurat taką formę przyjęli. Może gdyby czas prezesa Rutheforda
wypadł na obecne czasy rozpowszechnionej wiedzy i analiz, przyjmując nazwę
przyjęli by Jahwe i te same zdjęcia z formą "Jehowa" z kościołów
wykorzystaliby jako atak na Kościół :)

W czasach budowania świątyń sama forma wymowy nie była tak naukowo zgłębiana,
więc jeśli jakiś bieg wydarzeń spowodował, że forma "Jehowa" stała się popularna,
to po prostu ją umieszczano. Nie sprawia to, że jest bliska oryginałowi, bo jak wiemy,
nie jest. A to że Kościół celowo usuwa Imię, jest bzdurą wymyśloną przez organizację,
by rozbudzać niechęć  studentów jej publikacji do Kościoła.
Przy okazji, ciekawostka:
Ostatnio byłem na wycieczce w Złotoryi i zrobiłem w kościele fotkę
takiej rzeźby:



Co ciekawe, znaki masoreckie w tym wypadku nie ukazują formy "Je-ho-wa"
tylko "Je-ho-wi" (co jest ciekawe o tyle, że wydanie krytyczne Biblia Hebraica Stuttgartensia ma w w tym miejscu
inne znaki samogłoskowe, nadające brzmienie "Jehwa")

To fragment słynnej "Szemy" z Powtórzonego Prawa 6:5

Powiększenie:








« Ostatnia zmiana: 23 Czerwiec, 2017, 14:05 wysłana przez Abba »


Offline Roszada

Odp: Od kiedy forma Jehowa jest krytykowana przez biblistów?
« Odpowiedź #267 dnia: 24 Czerwiec, 2017, 10:59 »
Pewne moje podsumowanie:

Termin Jehowa i imię Jahwe pojawiły się w Biblii w tym samym czasie. Nie bierzemy tu pod uwagę źródeł pozabiblijnych, bo Świadkowie Jehowy tendencyjnie podają tylko te, które dotyczą Jehowy, a milczą na temat tych, które zawierają imię Jahwe.
   Oto porównanie:

Jehowa – Biblia (Tyndale) 1530 rok
Jahwe – Biblia (Zürcher) 1531 rok.

Prócz tego występują w jednym czasie Biblie w trzech rodzajach:

Jehowa – Biblia (Tyndale) 1530 rok.
Jahwe – Biblia (Zürcher) 1531 rok.
Pan – Biblia (Luter) 1534 rok.

Różnice roku czy kilku lat, dotyczące czasu ukończenia przekładu, są nieistotne, bo opracowanie Biblii trwa kilka lat. Warto wspomnieć, że Biblia, którą przełożył Tyndale, drukiem wydana została w roku 1535, a nie 1530:

„Późną jesienią 1535 roku po raz pierwszy ukazała się w druku cała Biblia przetłumaczona na język angielski przez Tyndale’a i Coverdale’a. Potem kilkakrotnie ją wznawiano. Władze nakazały klerowi zachęcać ludzi do czytania Biblii” (Strażnica Nr 1, 2002 s. 32).
« Ostatnia zmiana: 24 Czerwiec, 2017, 11:18 wysłana przez Roszada »


Gorszyciel

  • Gość
Odp: Od kiedy forma Jehowa jest krytykowana przez biblistów?
« Odpowiedź #268 dnia: 24 Czerwiec, 2017, 14:23 »
Najdawniej zaś pojawia się imię ΙΕΗΩΟΥΑ (grecka wokalizacja łacińskiego Iehova) w traktacie gnostyckim Pistis Sophia z wieku II, III lub IV n.e. :)


Offline Roszada

Odp: Od kiedy forma Jehowa jest krytykowana przez biblistów?
« Odpowiedź #269 dnia: 24 Czerwiec, 2017, 17:55 »
Najdawniej zaś pojawia się imię ΙΕΗΩΟΥΑ (grecka wokalizacja łacińskiego Iehova) w traktacie gnostyckim Pistis Sophia z wieku II, III lub IV n.e. :)
No tak, ale to pozabiblijne występowanie.

Jahwe też jakby jest wcześniej, jak to po grecku pisali, jak sam wspominałeś.