"Porównanie obydwu tekstów pokazuje, że właśnie Słowo jest nazwane Michałem, jak to uznali Harnack, Seeberg i większość komentatorów"
Ja porównałem, co nawet opisałem w książce. W roku 2012 wydawnictwo Michalineum opublikowało książkę pt. Michał Archanioł. Zagadnienia teologiczne (414 stron), która zawiera jeden rozdział napisany przeze mnie: Jezus Chrystus a Archanioł Michał i "Wnikliwe poznawanie Pism" (s. 327-354).
Hermas (ok. 140) odróżnia Syna Bożego od aniołów oraz od Michała, mówiąc o nich jako pierwszych stworzonych.
„
Syn Boży został zrodzony przed wszystkim stworzeniem, tak że był On doradcą Ojca, gdy Ten świat stwarzał” („Pasterz” ‘Przypowieść dziewiąta’ 12:2).
„
Są to święci Aniołowie Boga, stworzeni jako pierwsi. Im powierzył Pan całe stworzenie swoje, by je rozwijali, budowali i nim rządzili” („Pasterz” ‘Widzenie trzecie’ 4:1).
„
Ów mąż pełen chwały, powiedział, jest Synem Bożym, a tamtych sześciu, to pełni chwały aniołowie, którzy towarzyszą Mu po prawicy i po lewicy” („Pasterz” ‘Przypowieść dziewiąta’ 12:8).
„Owe drzewo wielkie, osłaniające góry i równiny i wszystką ziemię, jest to prawo Boże dane całemu światu.
A prawem tym jest Syn Boży, głoszony aż po krańce ziemi. Ci w cieniu drzewa, to ludzie, co usłyszeli głoszoną naukę i w Niego uwierzyli.
Ten Anioł wielki i pełen chwały to Michał” („Pasterz” ‘Przypowieść ósma’ 3:2-3).
Harnack
A któż to Harnack?
Dla mnie żaden autorytet, liberał.
Hermasa i Cypriana bodajże. Co ciekawe, mówią one również o stworzeniu Syna będącego aniołem. I to wprost
Hermas mówi o zrodzeniu, patrz powyżej.
A o Cyprianie to największe kłamstwo jakie znam.
Toć on uczył o Trójcy:
„Pan bowiem po swym zmartwychwstaniu, rozsyłając swych uczniów, wskazując i pouczając ich, jak należy udzielać chrztu, mówi: ‘Dana mi jest wszelka władza na niebie i na ziemi. Idźcie tedy i nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego’ [Mt 28:18]. Wymienia Trójcę, w której Tajemnicę narody mają być ochrzczone. A czy Marcjon wierzy też Trójcy?” (List 73:5).
„A jeśli stał się domem Boga [1Kor 3:16n.], zapytuję się, którego Boga? Czy Stwórcy? Nie, bo w Niego nie wierzył. Czy Chrystusa? A i Jego domem być nie może, kto zaprzecza Boga Chrystusa. Czy Ducha Świętego? Ponieważ trzej są jednym (Bogiem), jakże Duch Święty może się z tym pojednać, kto jest wrogiem albo Ojca albo Syna?” (List 73:12).
„Następnie po zmartwychwstaniu Pan rozsyłając apostołów do pogan, rozkazuje im, aby chrzcili pogan w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego. Jakże więc niektórzy mówią, że poganin może poza Kościołem, owszem przeciw Kościołowi otrzymać przebaczenie grzechów, byleby tylko gdziekolwiek był ochrzczony w imię Jezusa Chrystusa, skoro sam Chrystus nakazał chrzcić pogan w imię całkowitej i zjednoczonej Trójcy?” (List 73:18).
„Toteż nie możemy mieć wspólnego chrztu z heretykami, z którymi ani Bóg Ojciec ani Syn, Chrystus, ani Duch Święty, ani wiara, ani Kościół nie mają nic wspólnego. A więc należy chrzcić tych, którzy z herezji przychodzą do Kościoła” (List 73:21).
„Niech jednak wiedzą tacy obrońcy i poplecznicy heretyków, że ci katechumeni po pierwsze trzymali się wiary i prawdy Kościoła i do walki z diabłem wyruszyli z obozów bożych z całkowitym i szczerym poznaniem Boga Ojca i Chrystusa i Ducha Świętego” (List 73:22).
„Jakież to zaślepienie umysłu, jakaż przewrotność, nie chcieć poznać jedności wiary, jaka pochodzi od tradycji Boga Ojca i Jezusa Chrystusa, Pana i Boga naszego! Skoro bowiem u heretyków dlatego nie ma Kościoła, ponieważ on jest jeden i nie da się go podzielić, następnie dlatego nie ma tam Ducha Świętego, gdyż jest On jeden i u bezbożnych, obcych być nie może, to z pewnością nie może być u heretyków chrztu, który na tej jedności polega, ponieważ nie można go oddzielić ani od Kościoła ani od Ducha Świętego” (List 74:4).
„I to również jest niedorzeczne, że uważają, że nie potrzeba się dowiadywać, kto chrzcił, bo ochrzczony mógł otrzymać łaskę przez wezwanie potrójnych imion, Ojca i Syna i Ducha Świętego. To będzie ową mądrością, o której pisze Paweł, że ją posiadają doskonali, że ten, który jest w Kościele doskonały, i mądry, tego albo broni albo w to wierzy, że samo wezwanie tych imion wystarcza do odpuszczenia grzechów i uświęcenia przez chrzest” (List 75:9).
„Stwierdzamy, że trzej młodzieńcy modlący się z Danielem (...) zanosili swe prośby o godzinie trzeciej, szóstej i dziewiątej, wskazując wyraźnie na tajemnicę Trójcy, która miała być objawiona w ostatnich czasach. Albowiem przejście od pierwszej do trzeciej godziny wskazuje na doskonałą liczbę Trójcy. Podobnie, licząc od czwartej godziny do szóstej, otrzymujemy następną Trójcę, a kiedy zaczniemy liczyć od siódmej i zakończymy na dziewiątej, znowu otrzymujemy doskonałą Trójcę” („O Modlitwie Pańskiej” 34).
„Wobec Boga większą jest ofiarą pokój nasz i braterska zgoda i lud w jedności Ojca i Syna i Ducha Świętego zgromadzony” („O Modlitwie Pańskiej” 23).
