Euzebiusz z Cezarei wskazał, że w górzystych okolicach jordańskiej miejscowości Pella schronili się pierwsi chrześcijanie, którzy w I wieku uciekli z Jerozolimy w trakcie wojny żydowskiej (66-73). https://pl.wikipedia.org/wiki/Jorda%C5%84skie_kodeksy_o%C5%82owiane

W źródłach epoki Pella pojawia się u Polibiusza i Józefa Flawiusza. Według Euzebiusza z Cezarei mieli chronić się tam chrześcijanie uchodzący z Jerozolimy podczas wojny żydowskiej (66-73), co nadało miastu istotne miejsce w dziejach judeochrześcijaństwa. https://pl.wikipedia.org/wiki/Pella_(Jordania)

Dla mnie więc to, że Jezus nie użył definicji stosowanej przez dzisiejszych alpinistów, taterników czy himalaistów nic nie znaczy. Można w Biblii pokazać zakres semantyczny słowa góra (hebr. HAR), który bywa używany nawet na określenie niewielkich wzniesień (podobnie jak w aramejskim). Nie chodzi więc o wysokość n.p.m.

Jaki więc sens miała wypowiedź, którą wyrzekł Jezus na Górze Oliwnej (815 m n.p.m.)? Czemu nie powiedział po prostu:"uciekajcie jak najdalej"? Dlaczego mówił o górach? Jak mógł mieć na myśli choćby okolice Pelli, skoro ich najwyższe wzniesienie ma ok. 300 m, przy czym średnia wysokość n.p.m. Izraela to ponad 500 m?  Dodam, że średnia wysokość centralnej wyżyny wynosi ok. 610 m. Więc, nawet jak na tamtejsze standardy, okolice Pelli to nie żadne "góry", w jakimkolwiek praktycznym znaczeniu.

Miała taki sens, że chodziło o obszary mniej zurbaniozwane, w których wojna się nie toczyła w takim natężeniu jak w Jerozolimie. Tak to rozumiał też Euzebiusz i inni starożytni autorzy to komentujący. Za obszary niezurbanizowane uchodziły 1) pustkowia i 2) góry, przy czym na tych pierwszych życie jest na dłuższą metę skrajnie trudne. Tak więc podobnie jak Dawid uciekał po górach, które miały po niewiele m. n.m.m., jak Mojżesz umarł na górze Nebo, która ma (zależnie od wierzchołka, na którym umarł) 710 od 835 m n.p.m. tak i oni uciekli w okolice Pelli (a nie do Pelli). Św. Hieronim pisze tak:

Iabis Galaad, et hanc oppugnaverunt filii Israel. Nunc autem est vicus trans Iordanem in sexto milliario civitatis Pellae, super montem euntibus Gerasa.

Nawet w V w. mówiono o okolicach Pelli w zupełnie innym kontekście niż ucieczce chrześcijan z Jerozolimy w kontekście gór. Nasze kategorie często są logiczne z naszego punktu widzenia. Można się z tego śmiać i z tym nie zgadzać oraz uważać tę ich kategoryzację za nielogiczną, no ale tak kategoryzowali. I dla nich nietoperz to ptak, a wieloryb to ryba. No i co? Powiesz, że są głupi, bo nie uwzględniali Linneusza? A może jak Anglicy w pewnej komedii (http://www.filmweb.pl/film/O+Angliku%2C+kt%C3%B3ry+wszed%C5%82+na+wzg%C3%B3rze%2C+a+zszed%C5%82+z+g%C3%B3ry-1995-8230) wyznaczyć trzeba starożytnym od ilu m. n.p.m. jest góra, a do ilu wzgórze i ich krytykować, kiedy tego nie będą uwzględniać?

I na koniec. Oto Jabesz-Gilead, o którym Biblia, rabini i Ojcowie Kościoła mówią, że to góry: