Witaj, gościu! Zaloguj się lub Zarejestruj się.

0 użytkowników i 1 Gość przegląda ten wątek.

Autor Wątek: Historia książek tzw. komentarzy szczegółowych do ksiąg Biblii  (Przeczytany 5285 razy)

Offline Roszada

Oddzielnie omówiliśmy ogólne omówienie Biblii:

https://swiadkowiejehowywpolsce.org/historia-swiadkow-jehowy/historia-ksiazek-o-biblii/

Pierwszym komentarzem szczegółowym do poszczególnych ksiąg Biblii był znany tom Dokonana Tajemnica wydawany w latach 1917-1927:

*** dx86-16 Publikacje Towarzystwa Strażnica ***
1917: Dokonana tajemnica (Wykłady Pisma Świętego, tom VII):

Tom ten omawiał trzy księgi: Ap, PnP i Ez (w ostatnim wydaniu z roku 1927 był tylko komentarz do Ap):

"Mimo szczerych chęci brat Russell nie zdążył napisać tego tomu. Kiedy umarł, Komitet Wykonawczy Towarzystwa upoważnił dwóch jego współpracowników, Claytona J. Woodwortha i George’a H. Fishera, do przygotowania tej książki, będącej komentarzem do Księgi Objawienia, Pieśni nad Pieśniami oraz Księgi Ezechiela. Częściowo oparli się oni na tym, co o tych księgach napisał Russell, i uzupełnili to innymi komentarzami i wyjaśnieniami. Upoważnieni członkowie zarządu zatwierdzili rękopis do druku i we wtorek 17 lipca 1917 roku przy stołach w jadalni członkowie rodziny Betel otrzymali gotową książkę” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 66-67).

Trzeba tu zaznaczyć, że w wydaniach polskich z lat 1922-1925 nie zamieszczono komentarza do PnP, choć był on wydany osobno w roku 1919 jako broszura,
« Ostatnia zmiana: 12 Listopad, 2018, 14:18 wysłana przez Roszada »


Offline Roszada

Odp: Historia książek tzw. komentarzy szczegółowych do ksiąg Biblii
« Odpowiedź #1 dnia: 12 Listopad, 2018, 16:30 »
Drugi komentarz do Ap wydano, gdy Dokonana Tajemnica było obłożona zakazem, a Sędzia siedział w więzieniu. Zawierał on skrótowe omówienia z powyższej książki. To takie małe ominięcie prawa. Jedno zakazano, to skrótowo pod innym tytułem wydano podobne treści.

*** dx86-16 Publikacje Towarzystwa Strażnica ***
1918: Objawienie Jezusa Chrystusa — według tekstu synajskiego (po polsku brak):

Trzeci komentarz już Sędziego zawierał omówienie Księgi Hioba. Była to książka przeznaczona przede wszystkim dla Żydów (jest po polsku):

*** dx86-16 Publikacje Towarzystwa Strażnica ***
1929: Życie:

*** re rozdz. 19 s. 118 ***
A w roku 1929 ukazała się atrakcyjnie wydana książka Życie, omawiająca na 360 stronach między innymi Księgę Hioba i przeznaczona głównie dla Żydów. Podjęto spory wysiłek — zwłaszcza w Nowym Jorku — by dotrzeć do nich z tym orędziem mesjanistycznym.


Offline Roszada

Odp: Historia książek tzw. komentarzy szczegółowych do ksiąg Biblii
« Odpowiedź #2 dnia: 12 Listopad, 2018, 18:33 »
Kolejnym komentarzem do Ap była książka Sędziego pt. Światło (dwa tomy):

1930: Światło (tom I):
           Światło (tom II):

*** re rozdz. 1 s. 8 ***
W miarę rozwoju wydarzeń światowych spełniających proroctwa biblijne opracowano dwutomowe dzieło pod tytułem Światło, opublikowane w 1930 roku, a będące zaktualizowanym studium Objawienia

Jeden z członków zarządu Towarzystwa tak powiedział o tej książce:

„Obecnie odbiło się na mnie głębokie przekonanie, że żadne ludzkie stworzenie nie jest autorem »Światła«. Że żaden człowiek nie mógł napisać tej książki – i też żaden jej nie napisał. (...) Bracie! – byłeś jedynie użyty za narzędzie do sporządzenia »Światła«. Jehowa jest autorem tegoż pisma, tak jako jest tam wymienione. (...) Czy pismo to pojaśnia Biblję? Tak jest ono prawdziwem pojaśnieniem” (Strażnica 01.07 1931 s. 208 [ang. 01.04 1931 s. 111]). [To wypowiedź J. A. Bohneta, który w pewnym okresie był członkiem zarządu Towarzystwa Strażnica]
« Ostatnia zmiana: 29 Czerwiec, 2021, 18:46 wysłana przez Roszada »


Offline Roszada

Odp: Historia książek tzw. komentarzy szczegółowych do ksiąg Biblii
« Odpowiedź #3 dnia: 13 Listopad, 2018, 09:29 »
W latach 1931-1932 wydano 3 tomy książki pt. Vindication (Usprawiedliwienie), która była komentarzem do Księgi Ezechiela.

*** dx86-16 Publikacje Towarzystwa Strażnica ***
1931: Usprawiedliwienie (tom I) (po polsku brak):
1932: Usprawiedliwienie (tom II) (po polsku brak):
          Usprawiedliwienie (tom III) (po polsku brak):


*** kj rozdz. 4 s. 43 ***
W czerwcu roku 1920, kiedy uchylono zakaz rozpowszechniania książki Dokonana tajemnica, słudzy Jehowy zaczęli ją znowu udostępniać ludziom. Za pomocą tego podręcznika nadal studiowali biblijną księgę Ezechiela. Później, w latach 1931 i 1932, Towarzystwo Strażnica opublikowało rezultaty bardziej pogłębionego, aktualnego zrozumienia proroctwa Ezechiela w trzytomowej książce Usprawiedliwienie [„Vindication”]

Książka ta między innymi odrzuciła C. T. Russella jak „męża z kałamarzem”:

*** kj rozdz. 9 s. 114 ***
Nie tak dawno temu, bo w roku 1931, został wydany podręcznik biblijny pod tytułem Usprawiedliwienie. Książkę tę, szeroko rozpowszechnioną w całym chrześcijaństwie, wydało Towarzystwo Strażnica. Był to komentarz do pierwszych dwudziestu czterech rozdziałów proroctwa Ezechiela. Wyjaśniono w nim, że proroctwo o mężu „odzianym w lnianą szatę” nie spełniło się na pojedynczej osobie mającej do czynienia z chrześcijaństwem, powiedzmy na Charlesie T. Russellu, pierwszym prezesie Towarzystwa Strażnica, który zmarł w połowie pierwszej wojny światowej, 31 października 1916 roku, kończąc w ten sposób swoją działalność chrześcijańską na ziemi.


Offline Roszada

Odp: Historia książek tzw. komentarzy szczegółowych do ksiąg Biblii
« Odpowiedź #4 dnia: 13 Listopad, 2018, 13:44 »
W roku 1932 ukazał się też komentarz do Ksiąg Estery i Rut.

*** dx86-16 Publikacje Towarzystwa Strażnica ***
1932: Ocalenie (po polsku brak):

Właściwie Towarzystwo Strażnica nie wspomina tej książki prawie.

*** w78/21 s. 1 ***
Prorocze znaczenie Księgi Rut omówiono szczegółowo w „Strażnicy” nr XCIII/22, strony 1-14, oraz na stronach 169-335 książki „Preservation”, którą w języku angielskim wydało Towarzystwo Strażnica w roku 1932.

Dziś ŚJ odeszli pod takiej symboliki, jak mieli kiedyś, że Rut i Etera mówiły o ich organizacji, że zapowiadały o niej wiele rzeczy, iż treści z tych ksiąg mają teraz nowożytne wypełnienie. :)


Offline Roszada

Odp: Historia książek tzw. komentarzy szczegółowych do ksiąg Biblii
« Odpowiedź #5 dnia: 13 Listopad, 2018, 16:35 »
Po śmierci Sędziego pierwszy komentarz do księgi biblijnej napisał anonimowo F. Franz, jak to zdradził Ray Franz.
Był to nowy komentarz do Księgi Hioba z roku 1942 (poprzedni był z 1929 r.):

*** dx86-16 Publikacje Towarzystwa Strażnica ***
1942: Nowy świat (po polsku brak):

„Później, wśród boleści drugiej wojny światowej, opublikowano w książce pt. Nowy Świat (rozdziały od 4 do 12) wyjaśnienie całej księgi Ijoba rozdział po rozdziale…” (Strażnica Nr 2, 1958 s. 7 [ang. 01.10 1957 s. 598]).

Omówienie tej księgi zawarto na stronach 129-320, 346-372.

Właśnie ta książka ogłosiła, że "drugie owce" też są Świadkami Jehowy, a nie tylko pomazańcy:

„Później książka pod tytułem Nowy Świat, opublikowana w roku 1942, wskazała, że »drugie owce« z »wielkiej rzeszy« przepowiedzianej w Objawieniu 7:9, 10 także są świadkami Jehowy” (Strażnica Nr 19, 1967 s. 8).

Poza tym zawierała kilka starych świateł, np. rok 606, zamiast 607. Mówiła, że jest wielu archaniołów, a nie jeden.

« Ostatnia zmiana: 13 Listopad, 2018, 17:02 wysłana przez Roszada »


Offline Roszada

Odp: Historia książek tzw. komentarzy szczegółowych do ksiąg Biblii
« Odpowiedź #6 dnia: 13 Listopad, 2018, 19:46 »
Kolejny komentarz do Księgi Daniela ukazał się dopiero w roku 1958.
Towarzystwo nigdy tej księgi nie komentowało w całości w jednej publikacji. Owszem od czasów Russella i Rutherforda często ją komentowano, ale fragmentarycznie albo pojedyncze rozdziały.

*** dx86-16 Publikacje Towarzystwa Strażnica ***
1958: „Bądź wola twoja na ziemi” (po polsku: 1961):

*** jv rozdz. 8 s. 102 ***
Przygotowano też treściwą lekturę dla zaawansowanych badaczy Słowa Bożego. Pod koniec porywającego przemówienia „Bądź wola twoja” brat Knorr powiadomił zachwyconą rzeszę słuchaczy o wydaniu nowej książki — „Bądź wola twoja na ziemi”. Zawierała ona wnikliwe studium Księgi Daniela i wyjaśniała, jak wola Boża działa się w przeszłości i jak się spełnia obecnie. „Ta książka ogromnie się wam spodoba” — oświadczył mówca. Rzesza 175 441 uczestników zgromadzenia burzą oklasków wyraziła radość z udostępnienia tej nowej pomocy, umożliwiającej pogłębienie zrozumienia woli Bożej.

Po polsku wydane były dwie wersje. Krajowa i polonijna (1964; taka jak ang.).
W krajowej usunięto i zmieniono fragmenty o ZSRR. :)


Offline Roszada

Odp: Historia książek tzw. komentarzy szczegółowych do ksiąg Biblii
« Odpowiedź #7 dnia: 14 Listopad, 2018, 09:34 »
W latach 60. XX wieku wydano dwa komentarze do Apokalipsy. Zastąpiły one dawne dwutomowe Światło z 1930 r., które już się zdezaktualizowało wiele lat temu.
Pierwszy komentarz obejmował Ap 14-22, a drugi 1-13, a więc od połowy zaczęli:

*** dx86-16 Publikacje Towarzystwa Strażnica ***
1963: „Upadł Babilon Wielki!” Panuje Królestwo Boże! (po polsku brak):
1969: „Wtedy dokona się tajemnica Boża” (po polsku brak):


*** re rozdz. 1 s. 8 ***
Niemniej ‛światłość dalej wschodziła sprawiedliwemu’, toteż w roku 1963 Towarzystwo wydało książkę „Babylon the Great Has Fallen!” God’s Kingdom Rules! („Upadł Babilon Wielki!” Panuje Królestwo Boże!). Na 704 stronach najpierw szczegółowo opisano rozwój i upadek Babilonu Wielkiego, światowego imperium religii fałszywej, a potem podano fascynujące omówienie dziewięciu ostatnich rozdziałów Objawienia. Ponieważ ‛na drodze sprawiedliwych’ światło świeciło „coraz jaśniej”, zwłaszcza jeśli chodzi o działalność zborową, więc w roku 1969 ukazało się kolejne opracowanie: „Then Is Finished the Mystery of God” („Wtedy dokona się tajemnica Boża”), w którym na 384 stronach przeanalizowano pierwsze 13 rozdziałów Objawienia (Psalm 97:11; Przypowieści 4:18).

Obu książek brak po polsku, ale w Strażnicach omawiano w parafrazie te zagadnienia z książek.


Offline Roszada

Odp: Historia książek tzw. komentarzy szczegółowych do ksiąg Biblii
« Odpowiedź #8 dnia: 14 Listopad, 2018, 11:38 »
W roku 1971 wydano kolejny komentarz do Księgi Ezechiela. Poprzedni był na początku lat 30. XX w., a jeszcze wcześniejszy wydawany był w latach 1917-1927.

*** dx86-16 Publikacje Towarzystwa Strażnica ***
1971: „Narody mają poznać, że Ja jestem Jehowa” — jak? (po polsku: 1974):

*** jv rozdz. 10 s. 124 ***
Towarzystwo Biblijne i Traktatowe — Strażnica w celu zwrócenia szczególnej uwagi na imię Boże wydało oprócz samej Biblii mnóstwo innych publikacji, na przykład książki: „Jehowa” (1934), „Niech będzie uświęcone twoje imię” (1961), „‚Narody mają poznać, że Ja jestem Jehowa’ — jak?” (1971),/

Książka ta prorokowała, że wszystko zakończy się w XX wieku:

   „Już wkrótce, jeszcze w naszym XX wieku, rozgorzeje »walka w dzień Jahwe« przeciw współczesnemu odpowiednikowi Jeruzalem, to znaczy przeciw chrześcijaństwu. (...) Wszystkich religiantów liczących na to, że chrześcijaństwo cieszy się uznaniem u Boga, wojenny »miecz« Jehowy »wytnie« z tej pozycji, którą przypisują chrześcijaństwu jego duchowni. Jednakże »miecz« Jehowy zostanie dobyty nie tylko przeciw zwolennikom chrześcijaństwa. Ugodzi także we »wszelkie ciało od południa /chrześcijaństwa/ aż do północy«. Religianci stanowiący całą resztę światowego imperium religii fałszywej poczują cięcia ostrza »miecza« Jehowy. Nie uchroni ich od tego fakt, że nie są chrześcijanami” („Narody mają poznać, że Ja jestem Jehowa” – jak? 1974 [ang. 1971] s. 143).


Offline Roszada

Odp: Historia książek tzw. komentarzy szczegółowych do ksiąg Biblii
« Odpowiedź #9 dnia: 14 Listopad, 2018, 18:55 »
Nietypowym komentarzem był ten do Listu Jakuba (jedyny kom. dotyczący listów).
Napisał go przyjaciel R. Franza, to znaczy Ed Dunlap, jak wspomniał ten pierwszy.

*** dx86-16 Publikacje Towarzystwa Strażnica ***
1979: Komentarz do Listu Jakuba (po polsku brak):

Poza słowami R. Franza niewiele o nim wiemy, choć jest opublikowany na płycie Watchtower Library.

*** yb80 p. 22 1980 Yearbook of Jehovah’s Witnesses ***
On Friday afternoon the conventioners received the Commentary on the Letter of James. This textbook, which contains a verse-by-verse treatment of James’ letter, caused great excitement. It will be used in many lands as a textbook in the Theocratic School for the next two years

tłum. google:
W piątek po południu kongresorzy otrzymali komentarz do Listu Jakuba. Ten podręcznik, który zawiera wiersz w wierszach traktujący list Jamesa, wywołał wielkie podekscytowanie. Będzie on używany w wielu krajach jako podręcznik w szkole teokratycznej przez następne dwa lata


Offline Roszada

Odp: Historia książek tzw. komentarzy szczegółowych do ksiąg Biblii
« Odpowiedź #10 dnia: 15 Listopad, 2018, 12:18 »
W roku 1988 (po polsku 1993) wydano czwarty już komentarz do Apokalipsy (wcześniej 1917-1927, 1930, 1963-1969).

*** dx86-16 Publikacje Towarzystwa Strażnica ***
1988: Wspaniały finał Objawienia bliski! (po polsku: 1993)
2006: Wspaniały finał Objawienia bliski! (© 1988; druk: 2006) (po polsku zmiany zostały opublikowane w km 9/06):

*** jv rozdz. 9 s. 111 ***
w roku 1988, słudzy Jehowy z zachwytem przyjęli książkę Wspaniały finał Objawienia bliski!, zawierającą aktualny komentarz do każdego wersetu Księgi Objawienia

*** re rozdz. 1 s. 8 ***
Dlaczego zatem wydano teraz jeszcze jedną książkę na temat Objawienia? Opublikowane dotąd informacje są na ogół bardzo szczegółowe, co utrudniało ich przekład i rozpowszechnianie po całym świecie. Uznano więc za słuszne opracowanie jednotomowej książki o Objawieniu w formie umożliwiającej łatwe przetłumaczenie jej na inne języki. Tekst wzbogacono różnymi materiałami poglądowymi, takimi jak ilustracje, tabele i streszczenia, mającymi pomóc czytelnikom dokładnie zrozumieć to pasjonujące, doniosłe i zdumiewające proroctwo. Jeszcze ważniejszym powodem opublikowania tej książki jest konieczność dotrzymywania kroku obecnemu zrozumieniu prawdy. Jehowa nieustannie zlewa coraz więcej światła na treść swego Słowa i można oczekiwać, iż w miarę przybliżania się wielkiego ucisku będziemy jeszcze lepiej pojmować zarówno Objawienie, jak i inne proroctwa (Mateusza 24:21; Objawienie 7:14). Musimy być dobrze poinformowani.

*** km 9/06 s. 3 Zmiany w książce Wspaniały finał Objawienia bliski! ***
Poniżej podano zmiany, które należy wprowadzić w książce Wspaniały finał Objawienia bliski!, opublikowanej w roku 1988 (wydanie polskie: 1993). Nie uwzględniono tu niektórych danych liczbowych, jakie można znaleźć w najnowszym Roczniku czy w innych publikacjach.


Offline Roszada

Odp: Historia książek tzw. komentarzy szczegółowych do ksiąg Biblii
« Odpowiedź #11 dnia: 15 Listopad, 2018, 12:50 »
W roku 1999 wydano drugi komentarz książkowy do Księgi Daniela (wcześniejszy 1958 r.).

*** dx86-16 Publikacje Towarzystwa Strażnica ***
1999: Pilnie zważaj na proroctwa Daniela!:

*** km 10/99 s. 1 ***
Intrygująca nowa książka. Jakże ucieszył nas nowy prezent — książka Pilnie zważaj na proroctwa Daniela! Niewątpliwie już czytasz tę zajmującą publikację. Mówca ogłaszający jej wydanie powiedział: „Poza kilkoma szczegółami wszystkie proroctwa z Księgi Daniela już się spełniły lub obecnie się spełniają”. Czyż to nie podkreśla, że czas nagli?


Offline Roszada

Odp: Historia książek tzw. komentarzy szczegółowych do ksiąg Biblii
« Odpowiedź #12 dnia: 15 Listopad, 2018, 18:24 »
W latach 2000-2001 wydano pierwszy komentarz książkowy do Księgi Izajasza:

*** dx86-16 Publikacje Towarzystwa Strażnica ***
2000: Proroctwo Izajasza światłem dla całej ludzkości, tom I:
2001: Proroctwo Izajasza światłem dla całej ludzkości, tom II:

*** km 10/00 s. 1 ***
Słowo Boże oświetla naszą drogę. Z wielką radością przyjęliśmy pierwszy tom nowej książki Proroctwo Izajasza światłem dla całej ludzkości. Ile już zdążyłeś przeczytać? Księga Izajasza zapowiada niepomyślne wyroki na bezbożne narody oraz radosne błogosławieństwa Królestwa dla ludu Bożego (Izaj. 34:2; 35:10). Buduje wiarę i zaufanie do Jehowy i do Jego sposobu postępowania (Izaj. 12:2-5). Czytając książkę Proroctwo Izajasza (I), dowiesz się, jak prorok ten niezłomnie trwał przy Jehowie mimo otaczającej go niegodziwości. Gdy otrzymał zaproszenie, by zostać posłańcem Bożym, odrzekł: „Oto jestem! Mnie poślij” (Izaj. 6:8). Rozmyślanie nad jego ochoczym duchem zachęci cię do nieustannego głoszenia dobrej nowiny, dzięki czemu będziesz mieć pełny udział w dawaniu „świadectwa wszystkim narodom” (Mat. 24:14).

*** w02 1.7 s. 18 ***
Pod koniec wykładu w większości miejsc mówca ogłosił wydanie drugiego tomu książki Proroctwo Izajasza światłem dla całej ludzkości. Pierwszy tom ukazał się rok wcześniej. Dzięki opublikowaniu tego nowego podręcznika dostępne stało się aktualne objaśnienie prawie każdego wersetu z Księgi Izajasza. Oba tomy stanowią praktyczną pomoc w pogłębieniu zrozumienia i doceniania tej krzepiącej wiarę, proroczej księgi biblijnej.


Offline Roszada

Odp: Historia książek tzw. komentarzy szczegółowych do ksiąg Biblii
« Odpowiedź #13 dnia: 16 Listopad, 2018, 10:41 »
W roku 2006 Towarzystwo wydało skrótowy komentarz do tak zwanych „proroków mniejszych”, czyli krótkich ksiąg prorockich ST.

*** dx86-16 Publikacje Towarzystwa Strażnica ***
2006: Stale pamiętaj o dniu Jehowy

*** km 7/08 s. 1 ***
Wyjątkowa publikacja. Książka Dzień Jehowy nie omawia tych 12 proroczych ksiąg werset po wersecie. Jej celem nie jest też objaśnienie wszystkich zawartych w nich symboli. Przedstawia natomiast, jak te natchnione wypowiedzi odnoszą się do różnych codziennych sytuacji. Podkreśla, dlaczego powinniśmy podejmować decyzje i działania w poczuciu, że czas nagli. Koncentruje się na takich dziedzinach, jak życie rodzinne, relacje ze współwyznawcami, dobór rozrywki, służba kaznodziejska i praca zawodowa. W części 1 książki zapoznajemy się z 12 prorokami oraz ich pismami. Kim byli? Co mamy z nimi wspólnego? W części 2 skupiono się na Jehowie i Jego przymiotach. Jakie ciekawe informacje o Jehowie i Jego osobowości podali prorocy? Część 3 dotyczy naszego postępowania. Jak na co dzień możemy dawać dowody, że pragniemy zabiegać o uznanie w oczach Boga? W części 4 wskazano, jak wyczekiwać dnia Jehowy z radością.


Offline Roszada

Odp: Historia książek tzw. komentarzy szczegółowych do ksiąg Biblii
« Odpowiedź #14 dnia: 16 Listopad, 2018, 11:24 »
W roku 2009 Towarzystwo po raz pierwszy wydało komentarz do Dziejów Apostolskich.

*** dx86-16 Publikacje Towarzystwa Strażnica ***
2009: ‛Składajmy dokładne świadectwo o Królestwie Bożym’:

*** km 2/11 s. 2 ***
W tygodniu od 14 marca 2011 roku na zborowym studium Biblii zaczniemy omawiać książkę ‛Składajmy dokładne świadectwo o Królestwie Bożym’. Publikacja ta przedstawia treść Dziejów Apostolskich w taki sposób, że czytelnik może poczuć dynamikę tamtych wydarzeń. Nie jest to analiza werset po wersecie — wspomniana książka pokazuje, jakie lekcje wypływają z tej relacji biblijnej i jak możemy osobiście zastosować to, czego się dowiedzieliśmy (Rzym. 15:4).
Zalety książki. Na stronie 2 znajduje się serdeczny list od Ciała Kierowniczego, który wyjaśnia, jakie korzyści można odnieść z tej publikacji. Na początku każdego rozdziału (z wyjątkiem rozdziału 1) zasygnalizowano jego główną myśl oraz podano, który fragment Dziejów Apostolskich będzie w nim rozważany. Wiele rozdziałów zawiera ciekawe ramki z dodatkowymi informacjami o ludziach, miejscach lub wydarzeniach. Szerokie marginesy umożliwiają robienie notatek. W książce zamieszczono również realistyczne ilustracje scen biblijnych, ułatwiające wyobrażenie sobie ważnych wydarzeń. Na końcu książki znajduje się wykaz ilustracji oraz ich opis. Na wewnętrznych stronach okładki są mapy, dzięki którym można śledzić postępy pierwszych chrześcijan w zanoszeniu dobrej nowiny „aż do najodleglejszego miejsca na ziemi” (Dzieje 1:8).