Witam serdecznie. Choć artykułów na ten temat jest już co najmniej kilka, to chciałabym dodać swoją cegiełkę (to też dobra forma terapii
)
Data zburzenia Jerozolimy jest ważna dla świadków Jehowy, ponieważ posłużyli się nią do obliczenia daty początku niewidzialnego panowania Królestwa Bożego - 1914 r. W tym krótkim eseju pragnę przeanalizować dane historyczne i biblijne na ten temat. W szczególności zależy mi na podkreśleniu, że Biblia w tym przypadku nie mija się zbytnio z historią i nie trzeba jej podważać, aby przedstawić rzetelną chronologię. Może to pomóc osobom wierzącym w nieomylność Biblii zrozumieć pewne rzeczy.
W Strażnicy z 2011 omawiającej ten temat napisano:
"Obecnie większość świeckich historyków uważa, że Jerozolima została zburzona w roku 587 p.n.e. Ale biblijni pisarze Jeremiasz i Daniel wyraźnie mówią, że Żydzi przebywali na wygnaniu 70 lat, a nie 50."
Rzecz w tym, że te dwa fakty się nie wykluczają.
Wg danych biblijnych i historycznych deportacja Żydów do Babilonu przebiegała w kilku fazach. Dopiero w ostatecznej fazie nastąpiło całkowite zburzenie świątyni jerozolimskiej i koniec rządów ostatniego króla Judei - Sedekiasza. Pierwsze deportacje miały miejsce już 19 lat wcześniej. Dlatego warto przeanalizować, czy 70 lat niewoli zapowiedziane w Biblii nie odnosi się do CAŁEGO tego okresu niewoli (od pierwszych deportacji aż do powrotu).
Oto wybrane wersety z Księgi 2 Królów 23:36 do 25:12, które opisują całą tę sytuację:
"Jehojakim miał 25 lat, gdy został królem, i panował w Jerozolimie 11 lat"
"W czasie panowania Jehojakima kraj najechał Nabuchodonozor, król Babilonu."
"Potem Jehojakim spoczął ze swoimi praojcami, a władzę po nim objął jego syn Jechojachin."
"Jechojachin miał 18 lat, gdy został królem, i panował w Jerozolimie 3 miesiące."
"W tym czasie wojska Nabuchodonozora, króla Babilonu, wyruszyły przeciwko Jerozolimie i zaczęły ją oblegać."
"Król Babilonu wziął Jehojachina do niewoli w ósmym roku swojego panowania. Potem zabrał wszystkie skarby z domu Jehowy i z domu królewskiego."
"Król Babilonu uprowadził na wygnanie całą Jerozolimę, wszystkich książąt, wszystkich dzielnych wojowników, a także wszystkich rzemieślników i kowali - 10 000 ludzi."
"W miejsce Jehojachina król Babilonu ustanowił królem jego wuja Mattaniasza, któremu zmienił imię na Sedekiasz. Sedekiasz miał 21 lat, gdy został królem, i panował w Jerozolimie 11 lat."
"W dziewiątym roku panowania Sedekiasza, 10 dnia miesiąca dziesiątego, Nabuchodonozor, król Babilonu, nadciągnął z całą swoją armią pod Jerozolimę. Rozłożył się obozem i zbudował wokół niej mur oblężniczy. Oblężenie trwało do 11 roku panowania króla Sedekiasza."
"
W 19 roku panowania babilońskiego króla Nabuchodonozora, siódmego dnia miesiąca piątego, przybył do Jerozolimy jego sługa Nebuzaradan, odwódca straży. Spalił dom Jehowy, dom króla i wszystkie domy w Jerozolimie."
Żydzi zaczęli wracać do Jerozolimy ok. roku 537 p.n.e., po tym jak Cyrus, król Persji podbił Babilon i ich wypuścił. Co do tej daty zgadzają się zarówno historycy, jak i świadkowie Jehowy, więc nie trzeba się nad nią zbytnio rozwodzić.
O tym, jak długo miała trwać niewola mówią m.in. prorok Jeremiasz i prorok Daniel. Spójrzmy na to kiedy zostały wypowiedziane proroctwa dot. 70 lat i do kogo były skierowane:
Jeremiasza 25:1,11,12
"W czwartym roku panowania judzkiego króla Jehojakima, syna Jozjasza, czyli
w pierwszym roku panowania babilońskiego króla Nabuchodonozora, doszło do Jeremiasza słowo dotyczące całego ludu Judy. (...) Cała ta ziemia zostanie zrujnowana i będzie budzić grozę, a te narody będą musiały służyć królowi Babilonu przez 70 lat'. 'Ale gdy upłynie 70 lat, pociągnę do odpowiedzialności króla Babilonu i tamten naród za ich przewinienie', oświadcza Jehowa, 'i na zawsze uczynię z ziemi Chaldejczyków bezludne pustkowie."
Powyższe proroctwo zostało więc wypowiedziane tuż przed pierwszym uprowadzeniem do niewoli. Spójrzmy na kolejną wzmiankę o okresie 70 lat:
Jeremiasza 29:1,2,10
"Oto słowa listu, który prorok Jeremiasz wysłał z Jerozolimy do pozostałych starszych, przebywających wśród wygnańców, do kapłanów, do proroków i do całego ludu - tych, których Nabuchodonozor zabrał z Jerozolimy na wygnanie do Babilonu. Było to po tym, gdy król Jechoniasz (=Jehojachin), królowa matka, dworzanie, książęta Judy i Jerozolimy, rzemieślnicy i kowale opuścili już Jerozolimę. (...) Tak mówi Jehowa: 'Gdy upłynie w Babilonie 70 lat, zwrócę na was uwagę i spełnię swoją obietnicę - sprowadzę was z powrotem na to miejsce'."
Z powyższego fragmentu wynika, że 70 lat niewoli miało być liczone już od wcześniejszych etapów wygnania - list został wysłany do wygnańców (po drugiej fali) kilka lat zanim nastąpiło zburzenie Jerozolimy i detronizacja króla Sedekiasza.
Co ciekawe, wśród wygnańców z pierwszej fali znalazł się prorok Daniel. W 1 rozdziale Księgi Daniela tak opisana została jego sytuacja:
"
W trzecim roku panowania Jehojakima, króla Judy, Nabuchodonozor, król Babilonu, przybył pod Jerozolimę i zaczął ją oblegać. Po pewnym czasie Jehowa wydał w jego rękę Jehojakima, króla Judy, oraz część sprzętów z domu prawdziwego Boga. Nabuchodonozor zabrał je do ziemi Szinear, do domu swojego boga, i umieścił je w skarbcu swojego boga. Potem król rozkazał Aszpenazowi, przełożonemu dworzan, żeby przyprowadził niektórych Izraelitów, a wśród nich potomków królewskich i dzieci dostojników. (...) Wśród nich było kilku młodzieńców z plemienia Judy: Daniel, Chanianiasz, Miszael i Azariasz."
Ponieważ Daniel został uprowadzony w pierwszej fali, to po zdobyciu Babilonu przez Medo-Persów, już w swej późnej starości słusznie zauważył, że zbliża się koniec niewoli. Przebywał w Babilonie przez całe 70 lat.
Tak to opisał w Księdze Daniela 9:1,2:
"W pierwszym roku panowania Dariusza, potomka Medów, który był synem Aswerusa i został ustanowiony królem nad królestwem Chaldejczyków, w pierwszym roku jego panowania ja, Daniel, zrozumiałem na podstawie ksiąg, że zgodnie ze słowem Jehowy skierowanym do proroka Jeremiasza Jerozolima będzie spustoszona przez 70 lat."
Oprócz Biblii mamy dostępne bardzo wiele innych źródeł historycznych na ten temat. Pozwalają one m.in. na datowanie panowania króla Nabuchodonozora oraz najazdu Persów na Babilon. Należą do nich:
- historycy klasyczni (Berossos i inni)
- kanon Ptolemeusza
- kroniki babilońskie
- tabliczki handlowe (z Babilonu)
- tabliczki astronomiczne (z Babilonu)
- wykopaliska archeologiczne z Jerozolimy i Judei (potwierdzają fale migracji)
Oto przykładowa chronologia podawana przez historyków. Daty mogą się rozjeżdżać o ok. 2 lata (dlatego tym bardziej nie można mieć ciśnienia na ustalenie dokładnej daty...):
609-598 p.n.e. - rządy Jehojakima. W 605 p.n.e. hołd dla Nabuchodonozora.
Pierwsza deportacja, w której też brał udział Daniel.598/597 p.n.e. - rządy Jechojachina. Częściowe zniszczenie Jerozolimy. Druga deportacja w 597 p.n.e.
597 p.n.e. Sedekiasz zostaje mianowany królem Judy
588 p.n.e. Zniszczenie Jerozolimy. Spalenie świątyni Salomona.
Trzecia deportacja w 587 p.n.e.539 p.n.e. Persowie zdobywają Babilon.
538 p.n.e Dekret Cyrusa pozwala Żydom wrócić do Jerozolimy.
520-515 p.n.e. Żydzi masowo wracają do Judei. Położenie fundamentu pod drugą świątynię.
W cytowanym na początku artykule ze Strażnicy z 2011 świadkowie Jehowy próbują podważać wszystkie wcześniej wspomniane źródła historyczne, a jako swoje źródła wskazują (1) swoją własną interpretację Biblii, kiedy rozpoczął się 70-letni okres niewoli i (2) jedną z setek tabliczek astronomicznych, wg której co prawda wychodzi, że Jerozolima została zburzona w 587 r. p.n.e., ale można podpasować, że opisane w niej zaćmienie księżyca miało miejsce też 20 lat wcześniej (w 607 p.n.e.)
Skoro już ustaliliśmy kiedy naprawdę nastąpiło zburzenie Jerozolimy i detronizacja ostatniego króla Judy, to czy to znaczy, że świadkowie Jehowy powinni zmienić datę wstąpienia Chrystusa na niebiański tron na 20 lat późniejszą, czyli 1934 r.?
Proroctwo, do którego się tutaj odnoszą znajduje się w 3 rozdziale Księgi Daniela. Wg interpretacji świadków, drzewo ma tu symbolizować rządy Jehowy, które skończyły się wraz z detronizacją Sedekiasza, a mają wrócić po siedmiu czasach. Werset 23 mówi:
"Król widział też, jak z nieba zstępował czuwający, święty, który mówił: "Zrąbcie to drzewo i zniszczcie je. Jednak pień z korzeniami zostawcie w ziemi pośród trawy polnej, w obręczy żelaznej i miedzianej. Niech go zwilża rosa z nieba i niech żyje tak jak dzikie zwierzęta, aż przeminie siedem czasów".
Upieranie się, że wyrażenie 7 czasów ma wskazywać na konkretną datę jest nonsensem od samego początku. Po pierwsze dlatego, że 7 to liczba symboliczna oznaczająca boską pełnię; po drugie dlatego, że Bóg powiedział (m.in. przez usta Chrystusa), że ludzie nie mogą poznać żadnej konkretnej daty końca.
Ale jak komuś wciąż się bardzo podoba ta zabawa, to w 1934 r. Adolf Hitler został Wodzem III Rzeszy. To musi być ten Szatan zrzucony na ziemię!!!
Bibliografia:
- Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata (2018)
- "Kiedy została zburzona starożytna Jerozolima? - część pierwsza"
https://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/2011736- "Kiedy została zburzona starożytna Jerozolima? - część druga"
https://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/2011810- przykładowa chronologia wydarzeń - Rainer Albertz, Israel in exile: the history and literature of the sixth century BCE, p.xxi. / dostępna w artykule na wikipedii:
https://en.wikipedia.org/wiki/Babylonian_captivity#Chronology- Bonus: R. Franz na temat daty 607 p.n.e. w "Kryzys sumienia" str. 29: "Nie znaleźliśmy absolutnie nic, aby ją podtrzymać" <3
