moje trzy grosze:
posłużę się wypowiedzią p. J. Lewandowskiego:
Świadkowie Jehowy argumentują czasami w dyskusjach, że nawet teksty pisane przez pobożnych Qumrańczyków żyjących przed czasami Jezusa zawierają tetragram JHWH. Ma to ponoć oznaczać, że Qumrańczycy mieli do tetragramu takie samo podejście jak Świadkowie Jehowy, tzn. w tłumaczeniach Biblii wstawiali go zawsze tam, gdzie pierwotnie się on znajdował. (Świadkowie Jehowy w swej obsesji wstawili tetragram nawet do swego Przekładu Pism Nowego Testamentu, czyli tam, gdzie go w zachowanych oryginalnych tekstach NIE BYŁO).
Jednak ciekawa informacje na temat stosunku Qumrańczykow do tetragramu znajduje się w książce 101 pytań o Qumran autorstwa Josepha A. Fitzmayera (edycja polska: The Enigma Press, Kraków 1997). Autor tej książki jest naukowcem. Jak podaje biograficzna nota w powyższej książce (Słowo wstępne, s. xi), Fitzmayer zrobił doktorat na Johns Hopkins University, a ponadto jest profesorem języków i cywilizacji Bliskiego Wschodu w Instytucie Orientalistycznym w Chicago. Jest księdzem katolickim (jezuitą). Z tego, co czytamy w jego książce, wynika, że żyjący niedługo przed Jezusem pobożni Qumrańczycy, będący spadkobiercami czcigodnej tradycji żydowskiej swego okresu, nie podzielali w żadnym wypadku obsesyjnego stosunku Świadków Jehowy do tetragramu, który polega na skrupulatnym wstawianiu go wszędzie tam, gdzie jest w tekście oryginalnym.
W przeciwieństwie do Świadków Jehowy, którzy wstawili tetragram nawet tam, gdzie go nie było, Qumrańczycy traktowali go dość swobodnie, nie zawsze widzieli potrzebę, aby tetragram przekładać w swych Pismach świętych. Praktyka takiego traktowania tetragramu pokazuje, że to wcale nie „odstępczy” chrześcijanie w III i IV wieku wprowadzili praktykę usuwania tetragramu, jak to twierdzą Świadkowie Jehowy (por. Imię Boże, które pozostanie na zawsze, str. 25), ale praktyka ta była znana już przed chrześcijaństwem w pobożnych wspólnotach żydowskich.
Fitzmayer pisze, że wśród pism qumrańskich tetragram zachował się w wielu pismach (Fitzmayer, str. 59), ale w przypadku tłumaczeń Pism ST był też zastępowany przez nich takimi tytułami, jak na przykład „Pan” – Adonaj.
Takiego zastępstwa dokonano w qumrańskim 1 QH 7,28, który jest swobodnym przekładem Wj 15,11 (por. Fitzmayer, str. 59). Tetragram JHWH jest też wymiennie używany z Adonaj w 1 Q Is a (np. 3,20-25; Fitzmayer, tamże). Inna informacja, jaką Fitzmayer podaje (tamże, str. 59-60), dotyczy zastępowania przez Qumrańczyków tetragramu kropkami w ich pismach. Tak jest w tłumaczeniu Iz 40,3, gdzie w hebrajskim tekście jest JHWH. Qumrański 1 Q S 8,14 wstawia zamiast tetragramu kropki w tym miejscu.
"..............................."
......... Tym samym widać, w jakich niedomówieniach trzyma „Strażnica” swe owce. Teza broszury Świadków Imię Boże… oraz teza ich Chrześcijańskich Pism greckich z 1994 (zob. Dodatek, str. 408, 411) mówiąca o tym, że dopiero za czasów chrześcijan zaczęto usuwać imię Boże z rękopisów Septuaginty, jest mitem.
Zgromadzone przykłady świadczą o tym, tradycja zastępowania tetragramu jest dużo wcześniejsza niż chrześcijaństwo. Była to tradycja tak powszechna w czasach przedchrześcijańskich, że ogarnęła nawet wspólnotę z Qumran.
