Fajnie byłoby poczytać jakąś pracę porównawczą - jak wygląda kwestia wykluczenia / pozbawienia społeczności w różnych wyznaniach chrześcijańskich i religiach?
Tradycyjne wyznania chrześcijańskie podchodzą do wykluczeń raczej liberalnie. Chociaż niby samo słowo ekskomunika (ex-communication) sugeruje jakąś formę pozbawienia społeczności.
Wydaje mi się, że w judaizmie i islamie jest natomiast dość surowo.