Wstęp

Dziś nie ma już na świecie Świadków Jehowy, którzy jako głosiciele Towarzystwa Strażnica czekali na rok 1914. Wydaje się, że ostatnim z nich był zmarły w roku 1992 prezes tej organizacji Frederick W. Franz (ur. 1893). Towarzystwo Strażnica tak oto wspomina jego oczekiwania związane z tym rokiem oraz wszystkich innych swych sympatyków z tamtych lat:

„Uczucia Świadków Jehowy trafnie wyraził F. W. Franz, który został ochrzczony w roku 1913. W 1991 roku, będąc prezesem Towarzystwa Strażnica, oświadczył: »(...) My, pomazańcy, którzy żyliśmy w roku 1914 i spodziewaliśmy się, że już wtedy wszyscy zostaniemy zabrani do nieba...«” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 716).

Nie ma też już zapewne na ziemi Świadków Jehowy, którzy, będąc głosicielami Towarzystwa Strażnica, oczekiwali na rok 1918, o którym dziś ta organizacja wspomina następująco:

„Wkrótce potem członków zarządu Towarzystwa aresztowano, a 21 czerwca 1918 roku skazano (...) Czyżby nadszedł już czas na zjednoczenie się z Panem w chwale niebiańskiej? Kilka miesięcy później skończyła się wojna. Następnego roku przedstawicieli Towarzystwa zwolniono. W dalszym ciągu pozostawali w ciele. Ich oczekiwania się nie spełniły...” (jw. s. 211).

Jednak być może ciągle na świecie żyją pojedynczy Świadkowie Jehowy, którzy oczekiwali na rok 1925. Trzeba zaznaczyć, że ta generacja ma się ku końcowi. Głosicieli Towarzystwa Strażnica nie chrzci się na ogół przed piątym rokiem życia, a więc najmłodsi z nich, czekający na rok 1925, mieliby dziś ponad 90 lat życia za sobą (według publikacji Świadków Jehowy najmłodsze osoby ochrzczone u nich, to dzieci mające po 6 lat). Obecnie żyje wielu Świadków Jehowy mających ponad 90 lat, ale prawdopodobnie tylko nieliczni z nich wstąpili w ich szeregi przed omawianym rokiem.
„Rok 1925” stał się datą tak ważną dla głosicieli Towarzystwa Strażnica, że dopiero „rok 1975” przyćmił go i zastąpił swoim rozgłosem. Organizacja ta niekiedy nawet razem wspomina obie daty:

„Badacze Pisma Świętego, od 1931 roku znani jako Świadkowie Jehowy, czekali też na rok 1925, który ich zdaniem miał przynieść spełnienie cudownych proroctw biblijnych. Snuli przypuszczenia, iż rozpocznie się wtedy ziemskie zmartwychwstanie, w wyniku którego powrócą do życia wierni mężowie z dawnych czasów, tacy jak Abraham, Dawid i Daniel. Potem wielu Świadków mniemało, że wydarzenia związane z początkiem Tysiącletniego Panowania Chrystusa nastąpią w roku 1975. Ich oczekiwania wynikały ze zrozumienia, iż zacznie się wtedy siódme tysiąclecie w dziejach człowieka” (Przebudźcie się! Nr 7, 1995 s. 9).

Mało tego, „rok 1925” nie był jakąś tam sobie zwyczajną datą, ale taką, za którą stała chronologia mająca „Boskie pochodzenie”, jak to stwierdziło Towarzystwo Strażnica. Ten problem omówimy w rozdziałach Rok 1922 – Pełnia oczekiwań i „Rok 1925” ważniejszy niż „rok 1914”?
Ciekawostką jest fakt, że obie wspomniane daty (1925 i 1975), oczekiwane przez Towarzystwo Strażnica pokrywały się z wyznaczanym przez papieży „Rokiem Świętym”.
Pius XI (1922-1939) „po okropnościach wojny światowej zamierzał działać na rzecz pokoju między narodami. Temu celowi podporządkował też Rok Święty, który obchodzono w 1925. Chrystus Król – władca pokoju – to dla papieża w ówczesnej sytuacji świata miało znaczenie decydujące; dlatego wprowadził w 1925 święto Chrystusa Króla...” (Leksykon Papieży R. Fischer-Wollpert, Kraków 1990, s. 189).
Dziwnym zbiegiem okoliczności jest też to, że Towarzystwo Strażnica właśnie w roku 1925 ogłosiło, że Jezus króluje w niebie (od roku 1914).
Inny papież, Paweł VI (1963-1978), w „roku 1975 pod hasłem »Pojednanie, odnowa, pokój« obchodził (...) Rok Święty” (jw. s. 200).
Każdy „Rok Święty”, ogłaszany przez papieży, zwany jest też „Rokiem Jubileuszowym” (jw. s. 359-360). Również, jak zobaczymy poniżej, Towarzystwo Strażnica lata, z którymi wiązało jakieś oczekiwania, nazywało latami jubileuszowymi.
Dziś osoby wspominające „rok 1925” przypominają, że przynajmniej niektórzy głosiciele Towarzystwa Strażnica, będący rolnikami, nie obsiali pól w omawianym roku!
Wydaje się to obecnie nieprawdopodobne, ale jeśli weźmiemy pod uwagę to, że Towarzystwo Strażnica naprawdę uważało „rok 1925” za „rok jubileuszowy”, to zobaczymy, że rzeczywiście mogło tak być, skoro tak mówi o tym tekst ze Starego Testamentu:

„Cały ten rok pięćdziesiąty będzie dla was rokiem jubileuszowym – nie będziecie siać, nie będziecie żąć tego, co urośnie, nie będziecie zbierać nieobciętych winogron, bo to będzie dla was jubileusz, to będzie dla was rzecz święta. Wolno wam jednak będzie jeść to, co urośnie na polu” (Kpł 25:11-12).

Organizacja ta nawet, w swym kluczowym artykule pt. Rok Jubileuszowy (Strażnica 01.03 1925 s. 67), przywołała te fragmenty biblijne, omawiając to zagadnienie.
Jeszcze tytułem wstępu warto porównać długość kampanii dla poszczególnych lat, z którymi Towarzystwo Strażnica wiązało jakieś szczególne oczekiwania:

lata 1914/1915 – kampania w latach 1877-1915;
rok 1918 – kampania w latach 1916-1918;
rok 1925 – kampania w latach 1917-1925;
rok 1975 – kampania w latach 1966-1975;
„pokolenie roku 1914” – kampania w latach 1926-1995.

Jak z powyższego zestawienia widać, długość kampanii „roku 1925” należała do najkrótszych. Jednak ten okres niespełna 9 lat wystarczył Towarzystwu Strażnica, by wydać wiele publikacji, które omawiały i uzasadniały, dlaczego „rok 1925” ma być jedną z najważniejszych dat w historii świata.
Warto tu nadmienić, że organizacja Świadków Jehowy, pomimo iż głosiła w danym czasie o jakiejś konkretnej dacie, to zawsze posiadała też „datę zapasową”. Gdyby ta pierwsza nie okazała się właściwa i nic się nie wydarzyło, to równocześnie można było trochę oddalić oczekiwania.

W przypadku roku 1914, zapasową datą był rok 1915.
W przypadku roku 1915, zapasową datą był rok 1918.
W przypadku roku 1918, zapasowymi były lata 1920-1921.
W przypadku lat 1920-1921, zapasowym był rok 1925.
W przypadku roku 1925, zapasowym był rok 1926.
W przypadku roku 1926, zapasowymi były lata 1931-1932.
W przypadku lat 30., 40. i 50. XX wieku, zapasową była nauka o „pokoleniu roku 1914”.
W przypadku roku 1975, zapasową była nauka o „pokoleniu roku 1914”.
W przypadku nauki o „pokoleniu roku 1914”, zapasowym był koniec wieku XX.

Ponieważ kampania „roku 1925” zeszła już do lamusa historii, postanowiliśmy zebrać tu najważniejsze fakty związane z oczekiwaniami z tamtych lat i przypomnieć je zainteresowanym. Zastrzegamy też, że w cytowanych starych fragmentach z publikacji Towarzystwa Strażnica pozostawiliśmy oryginalną pisownię (np. Jakób, miljony).

Inne metody wyliczenia roku 1925

Ponieważ Towarzystwo Strażnica lubiło zawsze posiadać alternatywne obliczenia dla swej określonej daty, więc i w przypadku „roku 1925” takowe miało. Motywowano to nawet Biblią, że na podstawie „dwóch albo trzech świadków” (Mt 18:16) trzeba budować koncepcje. Poniżej przedstawiamy skrótowe ujęcie tych innych wyliczeń.

Rok 2035 przed Chr. plus 3960 lat

Jedną z najstarszych metod (z roku 1917) wyliczenia „roku 1925” była ta, którą przedstawiono w angielskiej Strażnicy:

As he began his sojourn in the land in the year 2,045 B.C., it follows that the 3,960 years begin to count from 2,035 B.C. 2,035 plus 1,925 equals 3,960. Accordingly Abraham should enter upon the actual possession of his promised inheritance in the year 1925 A.D. (The Watchtower 15.10 1917 s. 6157 [reprint]; por. poniżej cytat z książki pt. Dokonana Tajemnica 1925 s. 151).
Tłumaczenie: „Skoro rozpoczął swój pobyt w tej ziemi w roku 2045 przed Chr., to wynika stąd, że początek 3960 lat liczy się od 2035 roku przed Chr. 2035 plus 1925 równa się 3960. Zgodnie z tym Abraham powinien wejść w faktyczne posiadanie swego obiecanego dziedzictwa w R. P. 1925”;

„[Rdz] 15:7-21. (...) Jedenaście symbolicznych lat czyli łączny wiek tych stworzeń, wynosi 3,960 dosłownych lat. Zaczynają się one rachować jak wynika z 1 Ks. Mojżeszowej 16:3, »po dziesięciu latach, jako począł Abraham mieszkać z ziemi Chananejskiej« a to, jak chronologja biblijna wykazuje, przypadło 1-go Października 2036 roku przed Chrystusem. 2035 1/4 doprowadza nas do okresu Roku Pańskiego, a 1924 3/4 doprowadza nas do końca 3960 lat. Pełne 1924 lata okresu ery Chrystusowej skończą się 31 Grudnia R. P. 1924, a dodając jeszcze 3/4 roku, otrzymamy październik 1, 1925 R. P., o którym to czasie należy się spodziewać, że Abraham obejmie w posiadanie swoje dziedzictwo” (Miljony ludzi z obecnie żyjących nie umrą! 1920 s. 72 [wydanie polonijne, s. 95]).

Rok 1874 plus 50 lat

Jednym z elementów wskazujących na „rok 1925” miał być według Towarzystwa Strażnica 50-letni okres żniwa, rozpoczęty w roku 1874, a kończący się w roku 1924:

„(...) od zapoczątkowania naturalnego żniwa żydowskiego aż do końca czyli Pięćdziesiątego (Zielonych Świątek) upływało 50 dni; i zastosowując regułę biblijną dzień za rok, zdaje się zupełnie słusznem wnioskować, że żniwo Wieku Ewangelji miało być okresem 50 lat. W tym perjodzie od 1874 odbywało się wielkie gromadzenie Chrześcijan z rozmaitych części świata z pośród rozmaitych wyznań i wierzeń” (Powrót naszego Pana 1925 s. 31);

„Jego obecność zaznaczyła się z rokiem 1874. I od tego czasu On prowadził dzieło żniwa” (jw. s. 36);

„Ostatnią część »czasu końca« Jezus nazywa żniwem (...) Od r. 1874 liczy się ten okres ostatnią częścią »czasu końca«. I równocześnie od tego samego czasu datuje się wtóra obecność Pańska” (jw. s. 29; patrz też Strażnica 15.01 1924 s. 21 cytowana w rozdziale Rok 1924 – Pierwsze wątpliwości).

Widać z powyższego, że po okresie „żniwa” z lat 1874-1924 nową rzeczywistość miał rozpocząć „rok 1925”.

Jednak wspomnijmy, że pierwotna nauka tej organizacji o „żniwie” była inna. Oto ona:

„Widzieliśmy, że okres obecności naszego Pana od 1874 do 1914, (względnie od 1878 do 1918) był „żniwem” przeznaczonym na zebranie reszty członków, mających stanowić Oblubienicę...” (Walka Armagieddonu 1919 [ang. 1897] s. 762).

Warto wiedzieć, że we wcześniejszej i późniejszej angielskiej edycji cytowanej książki nie było słów „(względnie od 1878 do 1918)” (patrz The Battle of Armageddon 1915, 1923 s. 616).

Dziś Towarzystwo Strażnica uczy o „żniwie” rozpoczętym w roku 1914, a właściwie o pełnym jego rozwoju od roku 1919 (Wspaniały finał Objawienia bliski! 1993 s. 211-212).

Okresy trzy i pół oraz siedmioletnie

Towarzystwo Strażnica wielokrotnie stosowało w swoich chronologiach tak zwane okresy „3,5-letnie” i „7-letnie”. Wystarczy przeglądnąć jego publikacje by znaleźć wiele takich propozycji (patrz np. Dokonana Tajemnica 1925 s. 72-75). Oto przykłady:

1874-1878 (3,5 roku);
1874-1881 (7 lat);
1914-1918 (3,5 roku);
1914-1921 (7 lat);
1918-1921 (3,5 roku).

W związku z powyższym, kolejną kontynuacją tej ‘matematyki’ była możliwość następująca:

1918-1925 (7 lat).

Tak też się stało, bo w końcu w cytowanej poniżej publikacji rok 1925 stał się sumą roku 1918 i 7 lat:

„Jak zaznaczono wyżej, miłosierdzie Boże zaczęło wracać do Żydów w 1878 roku i zgodnie z przepowiedzianą przez proroków podwójną karą, czterdzieści lat potem, czyli w roku 1918 – powinny okazać się jakieś specjalne znaki miłosierdzia Boskiego względem Żydów” (Miljony ludzi z obecnie żyjących nie umrą! 1920 s. 22 [wydanie polonijne, s. 28-29]);

„(...) ponieważ Pismo Święte stanowczo powiada, że nastąpi zmartwychwstanie Abrahama, Izaaka, Jakóba i innych mężów starego Zakonu i że oni otrzymają pierwsi łaskę, przeto możemy spodziewać się w roku 1925-ym powrotu tych wiernych mężów Izraela ze stanu śmierci, gdy zostaną wskrzeszeni do życia i przywróceni do doskonałego stanu ludzkiego, oraz uczynieni widzialnymi, legalnymi przedstawicielami nowego porządku rzeczy na świecie” (jw. s. 59-60 [wydanie polonijne, s. 77]).

Oto inny przykład dla lat 1918 i 1925 okresu 7 lat:

„Jasnem jest, że godzina bólów Nominalnego Syonu przypada na Wielkanoc 1918 r. (Zobacz Obj. 3:14). Będzie to 7 lat przed rokiem 1925. W tym czasie można napewne sądzić, że upadli aniołowie zaatakują umysły wielu osób z nominalnego kościoła, doprowadzając ich do bardzo niemądrego postępowania i sprawią, że osoby te zginą z rąk zbuntowanych mas ludowych, które następnie czeka taki sam los” (Dokonana Tajemnica 1925 [ang. 1917] s. 151).

Prócz okresów 7 letnich, stosowano też okresy 3,5 letnie. Oto przykładowy tekst, jak otrzymywano „rok 1925”, którego treść przekazujemy w języku oryginalnym i w tłumaczeniu (treść ta została częściowo opuszczona w polskiej edycji z roku 1925):

(...) and we therefore expect three and a half years of proscription of the Truth, from the spring of 1918 to the fall of 1921. This will give the Great Company splendid opportunities for martyrdom and allow another three and a half years, to the spring of 1925, for the world to think the matter over, by which time, doubtless, they will be quite ready to listen to the voice that speaketh from Heaven. – Heb. 12:19. (The Finished Mystery 1917 s. 177).
Tłumaczenie: „(...) a zatem możemy się spodziewać, że prawda będzie zakazana przez trzy i pół roku, od wiosny 1918 roku, do jesieni 1921. Da to Wielkiej Kompanii wspaniałą sposobność do męczeństwa i przez kolejne trzy i pół roku do wiosny 1925 roku pozwoli światu przemyśleć tę kwestię, dlatego niewątpliwie będzie on całkowicie gotowy do wysłuchania głosu, który mówi z nieba. – Hebr. 12:19”.

Rok 1914 plus 10,5 roku

Towarzystwo Strażnica otrzymywało też pożądaną datę poprzez specyficzne dodawanie. To znaczy zastosowano analogię do pewnego wydarzenia z historii. Oto ta metoda wyliczenia „roku 1925”:

„Francuzka rewolucya trwała przez dziesięć i pół roku, od czerwca 17 czerwca 1789 roku, kiedy zaczęło rządy zgromadzenie narodowe, aż do chwili kiedy Napoleon uchwycił rządy w swe ręce i kazał się mianować Pierwszym Konsulem, 9 listopada 1799. To zgadza się dobrze z myślą poprzednio wyrażoną (w Objawieniu 7:3), że wszystkie fazy upadku Babilonu nie prędzej się dokonają, aż upłynie dziesięć i pół roku od jesieni 1914 r.” (Dokonana Tajemnica 1925 s. 213; por. The Finished Mystery 1917 s. 178).

W rozdziale Reinterpretacja daty i wyliczenia zobaczymy jak Towarzystwo Strażnica zmieniło ten tekst.

Lata 1914/1915 plus 10-11 lat

Towarzystwo Strażnica otrzymywało też pożądaną datę poprzez innego typu dodawanie. Stosowano pewne analogie, dziś już zapewne niezrozumiałe dla wielu Świadków Jehowy. Oto ta metoda wyliczenia „roku 1925”:

„Nie ulega wątpliwości, że Szatan wierzył, iż Królestwo Tysiąclecia miało nastąpić w roku 1915; wiedział też niewątpliwie, że na siedm lat przed tą datą miało nastąpić zwolnienie więzów nałożonych na złe duchy. Niech będzie co chce, ale widocznem jest, że założenie Królestwa w Palestynie prawdopodobnie nastąpi w roku 1925, w dziesięć lat później, aniżeli obliczaliśmy początkowo. (...) W związku z tą sprawą, wskazuje że widzenie Abrahamowe, co do czasu, kiedy otrzyma on Królestwo, miało miejsce dopiero w dziesięć lat po zawarciu Przymierza, czyli w roku 2035 przed Chr. Zwierzęta poświęcone na ofiarę liczyły razem jedenaście lat, co w zastosowaniu proroczem licząc jeden dzień za rok, równa się 3960 lat, czyli długości czasu daty widzenia do R. P. 1925 (Z. ‘07-79)” (Dokonana Tajemnica 1925 s. 151; por. The Finished Mystery 1917 s. 128);

„Liczba dziesięć jest często używana w Piśmie Świętem, przeto oczywista, że jest z tą liczbą połączone jakieś znaczenie. (...) Dziesięć lat jest od roku 1914 do 1924. Gdyby Żydzi znajdowali się na swej ojczystej ziemi, moglibyśmy się spodziewać, że trąbiliby w trąby jubileuszowe około 1-go października w roku 1924, obwołując rok 1925 jubileuszowym” (Strażnica 01.03 1925 s. 70 [ang. 15.02 1925]).

Widzimy więc, że organizacja dzisiejszych Świadków Jehowy posiadała wiele uzasadnień dla „roku 1925”, które jednak po zawodzie z nim związanym odrzuciła.
O innej metodzie osiągania „roku 1925” wspominamy we fragmentach z czasopisma pt. Brzask Tysiąclecia i Zwiastun obecności Chrystusa Nr 2 [wrzesień], 1918 s. 27, które cytujemy w rozdziale (wątku) Rok 1918 – „Kampania milionów”.