Świadkowie Jehowy - forum dyskusyjne
BIBLIOTEKA => TEMATY KTÓRE WARTO PRZECZYTAĆ => Wątek zaczęty przez: Dobry Pasterz w 11 Marzec, 2017, 10:33
-
Ostatnio postanowiłem zapoznać się z całą Biblią korzystając z komentarzy. No i wiem które wybrać :) Moglibyście polecić jakieś dobre? Dobrą opinię maja te wydane przez KUL czy też zwyczajowo nazywane Komentarzami KUL. Co o nich sądzicie?
Czy według was warto w taki sposób zapoznawać się z Biblia? Będę wdzięczny za wszelkie sugestie:)
-
Mam te KUL (jeszcze nie wyszedł tylko tom Mądrości Syracha), ale lepsze dziś są Paulistów, nowa seria, szersze opracowanie. Np. Mt KUL jest w 1 tomie, a ten Paulistów w dwóch czy nawet 3 tomach (konkurencja :) ).
Na razie kilka czy kilkanaście wyszło.
Brak kasy więc już mając KUL nie startuje do tych. :-\
Podstawą dla 'początkujących', to komentarze w Biblii Poznańskiej
Jest też:
Komentarz praktyczny do Nowego Testamentu o. A. Jankowski, ks. K. Romaniuk, ks. L. Stachowiak, Poznań-Warszawa 1975, 1999
A z protestanckich tomiki cała seria do NT Barclaya.
Kiedyś miałem i czytałem, zanim KUL zdobyłem.
Później odstąpiłem komuś.
-
Może Natan, mający szerokie kontakty z protestantyzmem, zareklamuje jakieś komentarze. Angielskich jest sporo, ale polskich. :(
Były kiedyś tłumaczenia z ang. do NT wydawane przez Kościół Zielonoświątkowy, ale ile wyszło, to nie wiem.
-
Może Natan, mający szerokie kontakty z protestantyzmem, zareklamuje jakieś komentarze. Angielskich jest sporo, ale polskich. :(
Były kiedyś tłumaczenia z ang. do NT wydawane przez Kościół Zielonoświątkowy, ale ile wyszło, to nie wiem.
Ponieważ zostałem wywołany do tablicy, więc informuję.
Podstawowy komentarz dwutomowy do całej Biblii, popularny w kręgach ewangelikalnych, to Komentarz biblijny do Starego Testamentu oraz Komentarz biblijny do Nowego Testamentu autorstwa śp. Williama MacDonalda, nauczyciela i pisarza z kręgów Braci z Plymouth, czyli u nas Kościoła Wolnych Chrześcijan i podobnych grup. Oto linki:
http://jack.pl/Komentarz-Biblijny-Do-Starego-Testamentu;s,karta,id,K05218 (http://jack.pl/Komentarz-Biblijny-Do-Starego-Testamentu;s,karta,id,K05218)
http://jack.pl/Komentarz-Biblijny-Do-Nowego-Testamentu;s,karta,id,K04807 (http://jack.pl/Komentarz-Biblijny-Do-Nowego-Testamentu;s,karta,id,K04807)
Niektórych jednak drażni perspektywa MacDonalda, zwłaszcza w kwestii eschatologii, bowiem trzyma się on typowego schematu dyspensacjonalizmu wolnych chrześcijan.
Dostępne są nieco ambitniejsze komentarze do poszczególnych ksiąg biblijnych Fundacji Legatio z Włocławka. Wydała ona bardzo dużo takich książek. Ich profil odpowiada głównemu nurtowi ewangelicznego chrześcijaństwa. Oto ich strona: http://www.legatio.pl/ (http://www.legatio.pl/)
A tutaj przykładowe ich komentarze, które cenię lub z których z powodzeniem korzystałem:
http://www.legatio.pl/pokaz.php?id=20 (http://www.legatio.pl/pokaz.php?id=20) - Księga Joba
http://www.legatio.pl/pokaz.php?id=8 (http://www.legatio.pl/pokaz.php?id=8) - 1 i 2 Tesaloniczan
http://www.legatio.pl/pokaz.php?id=16 (http://www.legatio.pl/pokaz.php?id=16) - 2 Koryntian
Dobry komentarz do Listów Janowych kupicie tutaj:
http://allegro.pl/listy-jana-apostola-ksiazka-i6747603151.html (http://allegro.pl/listy-jana-apostola-ksiazka-i6747603151.html)
Świetne są komentarze Johna Stotta:
http://allegro.pl/poselstwo-listu-do-galacjan-i6650014130.html?reco_id=559d23b0-0663-11e7-b866-023c0ecdcba5&ars_rule_id=201 (http://allegro.pl/poselstwo-listu-do-galacjan-i6650014130.html?reco_id=559d23b0-0663-11e7-b866-023c0ecdcba5&ars_rule_id=201) - Galacjan
http://www.clc.org.pl/poselstwo_drugiego_listu_do_tymoteusza-5997i (http://www.clc.org.pl/poselstwo_drugiego_listu_do_tymoteusza-5997i) - 2 Tymoteusza.
No i na koniec klasyczny komentarz Lutra:
https://warto.com.pl/biblistyka/2399-wyklad-listu-do-rzymian-9788389953612.html (https://warto.com.pl/biblistyka/2399-wyklad-listu-do-rzymian-9788389953612.html)
-
Dzięki Natan!
Niech pytający i inni zainteresowani mają tu spektrum.
Naprawdę nie wiedziałem, że kręgi protestanckie w Polsce poczyniły takie postępy.
Ja się zatrzymałem na Barclayu, ale ten był i jest w świecie cieniony, choć to komentarz 'popularny', a nie naukowy.
-
A są może jakieś świeckie komentarze?
-
A są może jakieś świeckie komentarze?
Świeckie masz na myśli katolików świeckich?
Czy z kręgów ateistycznych
Świeckim polskim biblistą był Tyloch, ex katolik, który oddał się na usługi władzy ludowej. https://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Tyloch
Inni byli tylko teologami czy religioznawcami: Keller, Poniatowski i ex ks. Filipiak.
Kosidowski Opowieści Biblijne i Opowieści Ewangelistów, to popularnonaukowy krytyk.
Już nie żyją ale wydawnictwo nazywa się Euhemer (czasopismo), Polskie Towarzystwo Religioznawcze
https://pl.wikipedia.org/wiki/Polskie_Towarzystwo_Religioznawcze
Edit:
Najbardziej wykształconym biblistą polskim, świeckim z katolików, jest Michał Wojciechowski, ten od interlinii Vocatio
https://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Wojciechowski_(teolog)
Szerokie komentarze są też w tak zwanej Biblii Jerozolimskiej (tekst Tysiąclatki ale komentarze z oryginału franc.)
-
Polecam także poszczególne komentarze, obecnie "białe kruki":
List Jakuba: https://www.olx.pl/oferta/praktyczny-chrzescijanin-gordon-j-keddie-CID751-IDl0Mb.html (https://www.olx.pl/oferta/praktyczny-chrzescijanin-gordon-j-keddie-CID751-IDl0Mb.html)
Objawienie św. Jana: http://jack.pl/Objawienie-swJana;s,karta,id,K01575 (http://jack.pl/Objawienie-swJana;s,karta,id,K01575)
Jeśli ktoś myśli, że komentarze mogą być zupełnie neutralne i idealnie obiektywne, bo pisane przez "świeckich" ludzi, to po prostu coś takiego nie istnieje. Mogą być tylko bardziej obiektywne i rzetelne komentarze, oraz inne, w mniejszym stopniu odznaczające się tymi atrybutami. Drogi Dobry Pasterzu, na pewno komentarze KUL-u są cenne i dość obiektywne. Odniosłem z nich sporo pożytku. Czasami jednak odzwierciedlają wyższą krytykę Biblii, i tutaj trzeba uważać.
Warto też zajrzeć do komentarzy Ojców Kościoła. Np. ciekawy jest zbiór komentarzy do Ewangelii, pt. Złoty łańcuch, opracowany przez św. Tomasza z Akwinu:
http://czytam.pl/k,ks_497317,Zloty-lancuch-sw.-Tomasz-z-Akwinu-ceneo.html?ceneo_spo=true (http://czytam.pl/k,ks_497317,Zloty-lancuch-sw.-Tomasz-z-Akwinu-ceneo.html?ceneo_spo=true)
Cenna jest seria wydawnicza Ojcowie Kościoła komentują Biblię (http://Ojcowie Kościoła komentują Biblię):
http://www.apostolicum.pl/shop/?id_category=93 (http://www.apostolicum.pl/shop/?id_category=93)
Również jezuickie Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy wydało sporo komentarzy patrystycznych do różnych ksiąg Pisma Św. Przykładowo:
http://e.wydawnictwowam.pl/tyt,15870,Komentarz-do-ksiegi-jonasza.htm (http://e.wydawnictwowam.pl/tyt,15870,Komentarz-do-ksiegi-jonasza.htm) - Jonasza;
http://e.wydawnictwowam.pl/tyt,49115,Komentarz-do-listu-sw-pawla-do-galatow.htm (http://e.wydawnictwowam.pl/tyt,49115,Komentarz-do-listu-sw-pawla-do-galatow.htm) - Galatów;
http://e.wydawnictwowam.pl/tyt,47373,Komentarz-do-ewangelii-wedlug-sw-mateusza-tom-46.htm (http://e.wydawnictwowam.pl/tyt,47373,Komentarz-do-ewangelii-wedlug-sw-mateusza-tom-46.htm) - Mateusza;
http://e.wydawnictwowam.pl/tyt,15874,Komentarz-do-listu-sw-pawla-apostola-do-rzymian.htm (http://e.wydawnictwowam.pl/tyt,15874,Komentarz-do-listu-sw-pawla-apostola-do-rzymian.htm) - Rzymian.
Gdy byłem na wylocie z organizacji, wówczas podjąłem studium Listu do Rzymian z sympatykiem Świadków, Tomkiem - katolikiem oraz z W. - Świadkiem Jehowy. Korzystaliśmy przy tym aż z czterech komentarzy: dwóch protestanckich i dwóch katolickich. Gdy jakiś komentator, którego czytaliśmy, zapędzał się za daleko, to "prostowaliśmy" jego myśli z pomocą kontekstu danego wersetu. Gdy poznałem głębię myśli chrześcijańskiej, wówczas na zawsze odstawiłem "świerczyki", czyli Strażnice i tym podobną prymitywną literaturę Towarzystwa Strażnica. Ta lektura Biblii z pomocą komentarzy bardzo nas (Tomka i mnie) zmieniła i ubogaciła.
-
Nie wiem czy Bob Utley to dobry komentator Biblii ale jego komentarz do Ewangelii i listów Jana można ściągnąć w PDF.
http://www.freebiblecommentary.org/pdf/pol/VOL04_polish.pdf (http://www.freebiblecommentary.org/pdf/pol/VOL04_polish.pdf)
i do Listu do Rzymian;
http://www.freebiblecommentary.org/pdf/pol/VOL05_polish.pdf (http://www.freebiblecommentary.org/pdf/pol/VOL05_polish.pdf)
-
Nie wiem czy Bob Utley to dobry komentator Biblii ale jego komentarz do Ewangelii i listów Jana można ściągnąć w PDF.
http://www.freebiblecommentary.org/pdf/pol/VOL04_polish.pdf (http://www.freebiblecommentary.org/pdf/pol/VOL04_polish.pdf)
i do Listu do Rzymian;
http://www.freebiblecommentary.org/pdf/pol/VOL05_polish.pdf (http://www.freebiblecommentary.org/pdf/pol/VOL05_polish.pdf)
Bardzo Ci dziękuję za te linki. Widziałem kiedyś te komentarze, ale tylko po angielsku. Nie wiedziałem, że już dwa tomy są dostępne po polsku i to za darmo.
A tutaj jest płatna, elektroniczna wersja Komentarza Johna MacArthura do Nowego Testamentu w wersji na czytniki e-booków:
http://slowoprawdy.pl/product.php?id_product=56 (http://slowoprawdy.pl/product.php?id_product=56) - format MOBI
http://slowoprawdy.pl/product.php?id_product=55 (http://slowoprawdy.pl/product.php?id_product=55) - format EPUB.
Wiele osób ma jednak niedostępną już obecnie wersję papierową. Ja także ją posiadam.
-
Ja mam Komentarz do Nowego Testamentu Johna MacArthura . W prawdzie pożyczony , trudno dostępny jest na Polskim rynku .
-
Ja to oczywiście jak zastanawiam się i czytam o jakimś wersecie, to zaraz chcę wiedzieć jak w wiekach I-III rozumiano.
Mam wiele tekstów wczesnochrześcijańskich z tych wieków, a i jest też dodatkowa ang. wskazówka do NT, w której są odsyłacze do komentowanych wersetów:
http://www.earlychristianwritings.com/e-catena/
-
Ja mam Komentarz do Nowego Testamentu Johna MacArthura . W prawdzie pożyczony , trudno dostępny jest na Polskim rynku .
Tak, właśnie o nim powyżej pisałem.
Ja to oczywiście jak zastanawiam się i czytam o jakimś wersecie, to zaraz chcę wiedzieć jak w wiekach I-III rozumiano.
Mam wiele tekstów wczesnochrześcijańskich z tych wieków, a i jest też dodatkowa ang. wskazówka do NT, w której są odsyłacze do komentowanych wersetów:
http://www.earlychristianwritings.com/e-catena/
Roszado, to bardzo rozsądna praktyka. W końcu wielu z Ojców Kościoła znało doskonale grekę. Byli też bliżej czasów apostolskich i starali się trwać w nauce apostolskiej. Nie byli skażeni prądami w chrześcijaństwie, które wystąpiły dużo później, jak np. skrajny racjonalizm czy liberalizm.
-
Czy są dostępne kursy biblijne , Johna MacArthura widziałem taki kurs z Listu do Rzymian , Ewangelii Jana , ? Kurs z Ewangelii Jana , miałem możliwość uczestnictwa .
-
Ja zamówiłam Biblię Paulistów, czy Paulinów jak to tam się nazywa? I czekam aż przyjdzie w poniedziałek :). Takie najnowsze wydanie. Z tego co zrozumiałam to ona jest z jakimiś dodatkami.
-
Ja zamówiłam Biblię Paulistów, czy Paulinów jak to tam się nazywa? I czekam aż przyjdzie w poniedziałek :). Takie najnowsze wydanie. Z tego co zrozumiałam to ona jest z jakimiś dodatkami.
Paulistów.
To najnowsza polska katolicka Biblia.
Najbardziej uwspółcześniony język.
Konkurencja dla BT. :)
Chcieli wejść do liturgii wyprzeć BT z czytań mszalnych, ale im się nie udało (episkopat w nowym mszale pozostawił BT V wyd.).
Popularna we wspólnotach.
Właśnie oni wydają też swoje komentarze wielotomowe do Biblii, bo sama Biblia ma ich niewiele, choć pewnie więcej niż BT.
Ale Neokatechumenat preferuje Biblię Jerozolimską.
-
Ale Neokatechumenat preferuje Biblię Jerozolimską.
A która lepsza?
-
A która lepsza?
Jerozolimka ma ponoć komentarze na lepszym poziomie, bo to twór światowej klasy biblistów, a nie tylko polskich. ;)
Najlepiej mieć wszystkie. :)
Jak człowiek coś drąży to szuka co maja do powiedzenia na dany temat różni bibliści.
W katolicyzmie i protestantyzmie nie są zdogmatyzowane pewne kwestie i różnie są postrzegane przez teologów czy biblistów. To jest inaczej jak w sektach, w których jest jedna nienaruszalna wykładnia 'guru', chyba że on sam zmieni ją. ;D
-
Tu jest ciekawa strona o polskich Bibliach:
http://www.bibliepolskie.pl/
A nasz D. Pasterz założył wątek, ale nic nie napisał czy satysfakcjonują go wypowiedzi tych co dla poszerzenia jego wiedzy coś napisali. :-\
-
Tak Roszado bardzo. Mam nadzieje ze moje milczenie nie było źle odebrane. Z uwagą śledziłem ten wątek. I bardzo wszystkim dziękuję.
Trochę czuje się przytłoczony ilością pozycji, ale to dobrze. Na razie w mojej głowie układa się taki plan: na pierwszy ogień wezmę komentarze KUL + może komentarze z Biblii Jerozolimskiej. Po drodze postaram się poczytać coś z "lżejszych" pozycji jeśli jakiekolwiek można tak nazwać :)
Wysłane z iPad za pomocą Tapatalk
-
A która lepsza?
Lena odstępcy używają BiBlii Warszawskiej , na tyle jest dobra że odnośniki do innych wersetów są bardziej czytelne . Poznańska jest dobra , Nowe Przymierze jest dobre i teraz używam bo dobrze się czyta. Przekłady Nowego Światła wylądowały tam gdzie ich miejsce w koszu
. Polskie przekłady sa dobre , mam zamiar sprawić sobie Nowy Testament dla moderatorów .
-
Zaznaczę sobie, bo to coś dla mnie :)
-
Ja zamówiłam Biblię Paulistów, czy Paulinów jak to tam się nazywa? I czekam aż przyjdzie w poniedziałek :). Takie najnowsze wydanie. Z tego co zrozumiałam to ona jest z jakimiś dodatkami.
Witam Cię serdecznie, Leno,
Ja mam Biblię Paulistów i jestem zadowolony. Są tam uwagi na marginesach i cenne komentarze u dołu. Jest też słownik, tablice chronologiczne oraz wprowadzenia do każdej księgi. Oto przykładowy komentarz, do Listu Jakuba 2:14-19:
"Zgodność życia z wyznawaną wiarą.
Nie można oddzielać wiary od czynów miłości, gdyż one są jej sprawdzianem. Wiara 'teoretyczna' nie wystarcza do zbawienia. Nie można być wierzącym niepraktykującym. Wiara domaga się bowiem czynów miłości; nie jest tylko słuchaniem nauki Jezusa, lecz polega na wypełnianiu jej (Mt 7,21.26n). Przykładem wiary, która nie owocuje miłością, jest wiara demonów. Chociaż wierzą one w Boga, nie zmieniają pod jej wpływem swojego postępowania (Mt 8,29; Mk 1,24; Łk 4,34). Jakub nie podaje tutaj w wątpliwość nauczania apostoła Pawła o zbawieniu, które jest owocem wiary, niezależnie od czynów człowieka (np. Rz 3,28; Ga 2,16). Zbawienie jest łaską, darem Boga, na który nie jesteśmy w stanie sobie zasłużyć. Przyjęcie tego daru przez wiarę domaga się jednak pielęgnowania go w sobie i współpracy z nim, co realizuje się w konkretnych czynach (Mt 25,14-30). Nie da się osiągnąć zbawienia tylko własnym wysiłkiem, bez łaski Boga, ale nie zbawi nas także wiara 'teoretyczna', która nie kształtuje postępowania zgodnego z Ewangelią. Apostoł Paweł wiele razy mówi o konieczności życia zgodnego z wiarą (np. Rz 2,5-8; 2Kor 5,10). Tak więc nauki Pawła i Jakuba wzajemnie się dopełniają: i wiara, i czyny miłości są konieczne w życiu chrześcijanina".
-
Biblię paulistów,a my mówimy o niej edycja św.Pawła -wykorzystujemy na naszym czytaniu w grupie. Lubimy komentarze i odnośniki. Są przeważnie uniwersalne, bez kontrowersji. A szczególnie piękny jest komentarz do hymnu do miłości. Nie zamieszczę cytatów,bo mam marny sprzęt. Jednakowoż biblia wyd.św.Wojciech pod red. Wolniewicza,dostępna w empiku jest mi bardzo bliska. Porusza mnie tam szczerość tłumaczy,którzy wyjaśniają dlaczego coś tak oddali, jakie są nowe odkrycia językowe,np. semityzmy .Czytam zwykle 2 przekłady,a w grupie śledzimy tekst w kilku i potem wychwytujemy różnice i omawiamy je,bo czasem można wykryć głębię słów i piękno myśli ,gdy porówna się wysiłek kilku tłumaczy.
No i dziękuję za linki do dotąd nieznanych mi komentarzy. Skorzystam .
-
Jednakowoż biblia wyd.św.Wojciech pod red. Wolniewicza,dostępna w empiku jest mi bardzo bliska.
To jest Biblia Poznańska.
Ona wychodzi w różnych edycjach:
Kilkutomowa Biblia Poznańska (wyd. I, 1973-1975 [zielona obwoluta] i wyd. II, 1982-1987 [czarna obwoluta]) - w 3 tomach.
W latach 1991-1994 ukazało się III wydanie (dodruk w 1999) [niebieska obwoluta], a w 2003 roku IV wydanie Biblii Poznańskiej (dodruk 2004, 2009, 2013, 2014 [brązowa obwoluta]) - w 4 tomach.
Wydano też później specjalne jednotomowe edycje Biblii Poznańskiej (wyd. I, 1998, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016).
Wszystkie wydania z imieniem Jahwe w ST.
-
Może Natan, mający szerokie kontakty z protestantyzmem, zareklamuje jakieś komentarze. Angielskich jest sporo, ale polskich. :(
Były kiedyś tłumaczenia z ang. do NT wydawane przez Kościół Zielonoświątkowy, ale ile wyszło, to nie wiem.
Zapewne chodzi ci o komentarze Werner de Boor mam kilka z nich a były one wydane w 1984 pod egidą Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego w skład którego wchodził też Kościół Zielonoświątkowy.
-
Masz rację.
Miałem ze 2 czy 3 szt kiedyś.
-
Dominikanie, wydawnictwo W drodze, zaczęli wydawać serię 17 tomów komentarzy do NT:
Opis Mt w bibliotece:
https://integro.ciniba.edu.pl/integro/193006809268/mitch-curtis/ewangelia-wedlug-sw-mateusza
Wyszedł na razie Mt ale zapowiadają na 2020 wydanie trzech innych tomów.
Wygląda to tak:
https://www.wdrodze.pl/opis,1908,Ewangelia_wedlug_sw__Mateusza__Katolicki_Komentarz_do_Pisma_Swietego.html
Nie potrafię powiedzieć jaki jest ich poziom. To tłumaczenie z zachodu jak widać w linku do biblioteki.
-
Skoro już tyle pochlebnych komentarzy o Biblii Paulistów poleciało, to i ja się dołożę. Prawdopodobnie mój ulubiony przekład. Język jest naprawdę przystępny, a komentarze wyważone. Zresztą wydaje mi się że w większości wydań katolickich ciężko szukać "sensacji" takich, jak w Przekładzie Nowego Świata.
Brakuje mi na tym forum części typowo Biblijnej, nawet takiej w której możnaby założyć tematy dotyczące różnych przekładów Biblii, trochę porecenzowac.
-
Jest dział o Biblii.
Mnie akurat te watki interesowały, to albo je zakładałem, albo brałem udział w nich:
https://sjwp.pl/biblia-dyskusje/
Ja sam zakładałem wątki o Bibliach z imieniem Jahwe i bez imienia:
https://sjwp.pl/biblia-dyskusje/imie-jahwe-w-bibliach-katolickich/msg32025/#msg32025
https://sjwp.pl/biblia-dyskusje/biblie-katolickie-bez-imienia-jahwe/msg146940/#msg146940
https://sjwp.pl/biblia-dyskusje/biblia-tysiaclecia-wyd-2-1971-r/msg148352/#msg148352
https://sjwp.pl/biblia-dyskusje/swiadkowie-jehowy-wydawali-biblie-prawie-bez-imienia-jehowa/msg92548/#msg92548
https://sjwp.pl/biblia-dyskusje/slabe-punkty-biblii-tysiaclecia/msg103874/#msg103874
-
Ja mam Komentarz do Nowego Testamentu Johna MacArthura . W prawdzie pożyczony , trudno dostępny jest na Polskim rynku .
Obecnie wznowiono komentarz MacArthura w postaci papierowej:
http://slowoprawdy.pl/product.php?id_product=136 (http://slowoprawdy.pl/product.php?id_product=136)
albo alternatywny link:
https://sklep.ligabiblijna.pl/sklep/ksiazki/wokol-biblii/komentarz-do-nowego-testamentu-john-macarthur/ (https://sklep.ligabiblijna.pl/sklep/ksiazki/wokol-biblii/komentarz-do-nowego-testamentu-john-macarthur/)
-
A ja od 3 dni czytam Biblię Dosłowną Piotra Zaremby. Posiada ona ok 20000 przypisów. W większości językowych,kulturowych i historycznych,ale pojawiają się podobno też teologiczne i dotyczące "chodzenia w Chrystusie". Pozdrawiam.
-
Właśnie w tym roku została zakończona seria komentarzy KUL do całej Biblii. Rozpoczęto ją za głębokiej komuny w latach 1959-1960 (NT i ST).
W 2020 r. ukazał się ostatni komentarz do Księgi Syracha, którą właśnie czytam (H. Langkammer OFM, ma 90 lat).
To jedyna z ksiąg deuterokanonicznych ST, która zachowała się w oryginale hebrajskim, choć tylko 68% tekstu (patrz s. 38). Całość znana po grecku z Septuaginty od setek lat.
Być może zostaną wydane też później dodatkowe tomy, ale to jakieś dodatki związane z historią, kulturą, mapy, tabele, itp.